Titreşim ve ses yalıtımı otomotiv endüstrisinde önem arz eden bir konudur. Optimizasyon ve tasarımı uygun bir biçimde yapılmamış tahrik organlarından kaynaklı meydana gelebilecek titreşim, kullanıcının konforunu ve sürüş güvenliğini olumsuz yönde etkileyecektir. Bu sebeple, otomotiv sektöründe kullanılan titreşim sönümleme elemanlarının tasarımı son derece kritiktir. Bahsedilen sönümleme işlevi için viskoelastik ve hiperelastik yapısından dolayı kauçuk malzemeler tercih edilmektedir. Bu çalışmada ağır hizmet ticari araçlarında kullanılan kardan şaftı üzerindeki şaft askı lastiğinin geometrik validasyon işleminin ömre ve rijitlik değerlerine olan etkisi incelenmiştir. Kauçuk ve metal malzemelerin karekteristikleri ile analitik olarak tek serbestlik derecesinde gerilme, statik ve dinamik rijitlik gibi analizler yapılabilsede çok serbestlik dereceli durumlarda bu gibi hesapların analitik olarak yapılabilmesi mümkün değildir bu sebeple çözüme sayısal yöntemler yani sonlu elemanlar analizi (FEA) ile ulaşılabilir. Kauçuk malzemede mevcut parçalarda kırılmaların yaşandığı bölgeler tespit edilerek, hedef bölgelerdeki gerilme yoğunluklarını düşürmek için geometrik optimizasyonları gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen tasarım optimizasyonlarının, farklı yükler altında yapılan deneylerde gerilme durumlarının karşılaştırılmalı analizleri yapılmıştır. İlk üretilen prototip Tekno tasarımı için en çok kırılmaların yaşandığı noktalarda gerçekleştirilen analizlerden elde edilen sonuçlara göre; diğer U saclarına kıyasla,1. node gerilme ölçümünde %20, 2. node gerilme ölçümünde %45, 3. node gerilme ölçümünde %55’lik iyileştirmeler elde edilmiştir. Gerekli optimizasyonlar neticesinde, üretilen 6 prototip arasından, eksenel, radyal(y) ve radyal(z) yönlerinde gerekli müşteri isterlerini karşılayan Tekno 2 prototipinin en uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Şaft Askı Lastiği, Kauçuk, Titreşim, Sönümleme, Sonlu Elemanlar Analizi
|