Ergimeli kaynak yöntemleri ve uygulamalarında iş parçasının en yüksek ısınma sıcaklığı metal ergime sıcaklığının üzerine çıkar. Kaynağın ısınma safhasında metalin ergiyen ve ısınan kısımlarının hacmi genişleme göstermektedir. Soğuma safhasında katılaşma gerçekleşirken oda sıcaklığına soğuma esnasında ise kaynak uygulaması yapılan parçada hacim büzülmeleri meydana gelir. Kaynak bölgesinin soğuma işlemi, ısınma işlemine göre göreceli olarak yavaş gerçekleşir. Parçaların soğuması esnasında meydana gelen lokal büzülmelerin, parçalarda kalıntı gerilmelere ve çarpılmalara neden olduğu bilinmektedir. Çeşitli çarpılma türlerinden biri olan açısal çarpılma kaynaklı konstrüksiyonlarda çok önemli sıkıntılara sebep olmaktadır. Kaynakta meydana gelen açısal çarpılmaları düzeltmek için yapılan işlemlerin maliyeti, toplam üretim maliyetinin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Örneğin ticari gemilerde çarpılmaları önlemek için yapılan işlemlerin maliyeti çok yüksek olduğundan çarpılma oluşumunu önlemek bu alanda büyük önem kazanmıştır. Bu çalışmada sadece ergimeli kaynak yöntemleri ile yapılan alın kaynak birleştirmesi uygulamalarında açısal çarpılmaya sebep olan faktörler literatür taraması ile incelenmiştir. Yapılan araştırmalar sonunda kaynak dikiş geometrisinin açısal çarpılmada en önemli faktör olduğu tespit edilmiştir. Kaynak dikiş geometrisini etkileyen her kaynak parametresi açısal çarpılmayı doğrudan etkilemektedir. İş parçasının kalınlığı, açılan kaynak ağız geometrisi, kaynak pozisyonu, kaynak enerjisini tayin eden kaynak akım şiddeti, ark gerilimi, kaynak ilerleme hızı gibi farklı parametreler ve kaynak sırasında kaynak bölgesindeki büzülmelerin sınırlandırılmasının etkileri metin içerisinde açıklanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kaynak dikişi geometrisi, Alın kaynak birleştirme, kaynak kalıntı gerilmeleri, Kaynakta çarpılmalar, Açısal çarpılma
|
