Geçmişten günümüze ülkemizde can ve mal kaybına neden olan birçok deprem meydana gelmiştir. Binaların taşıyıcı sisteminin; deprem yüklerinin temel zeminine, sürekli ve güvenli şekilde aktarılmasını sağlamak için yeterli rijitlik, dayanım ve süneklilikte olması deprem güvenliği bakımından önem taşımaktadır. Bu kriterlerin, betonarme perdelerin tasarımında da dikkate alınması gereklidir. Perdelerin planda yerleşimine ve kesit şekline göre taşıyıcı sistemin burulma rijitliği de değişir. Dolayısıyla betonarme perde duvarların kesit alanını, kesit şeklini, perdelerin planda yerleşimini belirlemek, taşıyıcı sistem tasarımı açısından önemlidir. Bu çalışmada; taşıyıcı sistemi ve geometrisi simetrik olan dolayısıyla burulma düzensizliği bulunmayan, toplam beş katlı, kirişli döşeme sistemli ve planda her iki yönde kat alanının yüzde biri kadar toplam kesit alanına sahip merkezde çekirdek tipi perde bulunan betonarme bir yapı ile çerçeveli betonarme yapı, SAP2000 programı kullanılarak oluşturulmuştur. Oluşturulan modellerde; kolon, kiriş ve perde kesitleri 2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğinin sınır değerlerini sağlayacak şekilde boyutlandırılmış, donatılar da minimum şartları sağlayacak şekilde belirlenmiştir. TS500’e göre minimum boyut esasları dikkate alınarak döşeme kalınlığı belirlenmiştir. Betonarme perde duvarlar kabuk (Shell) eleman olarak üç boyutlu şekilde modellenmiştir. Yapının zemin katının garaj, işyeri veya konut olarak kullanılabilmesi durumu düşünülerek; 2,5 m, 3,0 m, 4,0 m ve 5,0 m zemin kat yükseklikleri için tasarlanan modellerin dinamik analizleri yapılmıştır. Toplamda sekiz farklı tipte oluşturulan modellerin deprem davranışı incelenerek karşılaştırmalar yapılmıştır. İncelenen bütün yapı tiplerine ait modellerin analizlerinde “Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi” kullanılmıştır. Analizler sonucu, taban kesme kuvveti - tepe noktası yer değiştirmesi, yumuşak kat düzensizlikleri ve oluşturulan modellerin hâkim periyotlarına ait grafikler çizilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Çekirdek Perde, Çerçeveli Yapı, Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi, Doğal Titreşim Periyodu
|