Betonun diğer metaller yerine çelik ile donatılandırılmasının sebebi bu iki malzemenin ısıl genleşme katsayılarının yaklaşık eşit olması nedeniyle aralarında sonsuz bir aderans gerçekleştirmesidir. Betonarme elemanlarda beton ve çeliğin birbirleriyle uyum içinde çalışması ve bu iki malzemenin birbirlerine yekpare davranacak şekilde bağlanması, betonun donatı çubuklarına servis ömrü boyunca kenetlenmesiyle mümkün olur. Söz konusu kenetlenme beton dayanımın düşüklüğü veya yetersiz fiziksel ve mekanik aderans nedeniyle gerektiği şekilde sağlanamazsa veya korozyon ve tekrarlı yükler gibi dış etkenler nedeniyle servis ömrü içerisinde kaybolursa, donatı beton içinde kayar. Bu kayma sonucu donatıdaki gerilme sıfıra iner, donatı yokmuş gibi davranış ortaya çıkar.
Bu çalışmada değişken beton mukavemetleri için deprem gibi tekrarlanan yükler altında nervürlü donatı aderansında yorulma olup olmadığı ve beton mukavemetinin bu yorulmaya etkisi araştırılmıştır. Öncelikle bu çalışmadaki çekme-çıkarma deneyine özel bir çelik çekme kalıbı tasarlanmıştır. Yapılan deneysel araştırmada farklı dayanım sınıfındaki 8 prizmatik beton numune seti için altlı gruplar halinde toplam 48 adet numune statik ve dinamik çekme deneylerine tabi tutulmuştur. Beton karışımlarının basınç dayanımlarını belirlemek için her beton seti için üçer adet olmak üzere toplam 24 adet 150x150x150 mm küp numune kullanılmıştır. Deney sonuçlarına göre, tekrarlanan yükler altında betonarme donatı adreansında yorulma olduğunu fakat bu yorulmanın beton mukavemetinin artmasıyla azaldığı görülmüştür. Beton basınç dayanımına bağlı maksimum sıyrılma yükü arasındaki ilişkiyi belirlemek için doğrusal olmayan regresyon modeli kullanılarak, statik ve dinamik yükler için iki farklı denklem elde edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Tekrarlanan Yükleme, Beton, Nervürlü Betonarme Demiri, Aderansta yorulma, Beton Mukavemeti.
|