Giriş: Dünyada, enerji tüketiminin artması ile birlikte tasarruf tedbirleri alınmaya başlanmış, çalışan sistem üzerinde yapılan bazı iyileştirilmeler ile enerjinin daha verimli halde kullanılması sağlanmıştır. Hali hazırda çalışan elektrik santralleri üzerinde yapılan teknolojik çalışmalar buna en güzel örnektir. Birçok yatırımcı, kurulum aşamasında kapasiteleri yüksek olan birleşik ısı-güç sistemlerini tercih etmektedir. Bu şekilde, tek bir ısı kaynağı ile enerjinin birden fazla fonksiyonunun elde edildiği sistem üzerinde hem birincil enerji açısından hem de ekonomik açıdan tasarruf sağlanmaktadır.
Amaç: Çöp arıtma kojenerasyon tesisinde, çöp gazı motorları ile biyogaz yakılarak elektrik üretimi yapılmaktadır. Bu aşamada her bir çöp motoru için ısıl enerji bacadan dışarı atılmaktadır. Bacaya yerleştirilen duman borulu ve finli borulu şekilde tasarlanmış yağ ısıtma eşanjörünün, yatırım maliyetleri ve verimleri açısından karşılaştırılması yapılarak elektrik üretimindeki verimin arttırılması amaçlanmıştır.
Sonuç: Bu çalışmada, İstanbul Kemerburgaz çöp depolama sahasında üretilen çöp gazı ile çalışan gaz motoru tesisi değerlendirilmiştir. Göz önüne alınan sistem, 33,807MWe kurulu güce sahip ve toplamda 20 adet gaz motoru bulundurmaktadır. Elektrik üretiminde kullanılan gaz motorlarından atılan ortalama 3352kW değerindeki ısıl enerjinin geri kazanımı üzerinde durulmuştur. Motor egzoz gazı giriş sıcaklıkları 449-500˚C, çıkış sıcaklığı 140˚C’dir. Yatırım maliyetleri ve verimleri açısından karşılaştırmaları sonucu duman borulu eşanjörün ısı geri kazanımının %10 daha etkin olduğu görülmüştür. Çöp gazının ısı enerjisinden elde edilen elektrik veriminin %41,6 dan %48,6 ya çıkarılabileceği değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kojenerasyon, gaz motoru, atık ısı
|