Tarihi süreçte yaşanan gelişmelerin kentsel mekâna yansıması ve kent-kentli arasındaki üretken ilişki, yaşanan mekânla anlam kazanan, var olan ve geçmişin izlerini barındıran bellek-mekân arasındaki dinamikleri oluşturmaktadır. Kent kimliğinin ve belleğin oluşmasında önemli olan tarihsel ve kültürel değerler-kentlinin belleğinde yer etmiş soyut ve somut karşılıkları olan- bir yere ait olma duygusunu güçlendiren en önemli faktördür. Küreselleşme ile birlikte kentlerin çoğunda görülen benzer yaşam tarzı, yapı teknolojileri ve bunların sonucunda benzer yapılaşma eğilimi kentlere özgü kimliğin ve kentsel belleğin yitirilmesine neden olmaktadır. Bu durum insanların geçmişle olan bağlarını daha fazla sorgulamasına neden olmakta ve bu bağlamda değişen kentsel mekânda kent belleğinin korunması önem kazanmaktadır. Bu çalışmada, değişen kentsel mekânlar içerisinde mekân-bellek ilişkisi Anadolu kenti niteliği taşıyan Niğde kenti özelinde incelenmiştir. Birçok medeniyetin tarihi izlerini barındıran, çok katmanlı kent yapısına sahip olan Niğde, son yıllarda yaşanan ekonomik, sosyal ve teknolojik gelişmeler sonucunda hızlı bir değişim süreci içerisindedir. Bu durum kent belleğinde yer etmiş kentsel mekânlara yansımaktadır. Modernleşme adına yapılan kent belleğinde ve yerel halkın yaşantısı içerisinde önemli yeri olan yapılarda, işlev değişikliğine gidilmesi, atıl bırakılması ya da yıkılması gibi durumlarla karşı karşıya kalınmaktadır. Değişen kentsel mekânlar içerisinde kent belleğinin değişimini irdeleyebilmek amacıyla il yıllıkları, yerel gazeteler ve Müze Müdürlüğü arşivlerinden yararlanarak arşiv taraması yapılmış, aynı zamanda Niğdeliler ile yapılan sözlü tarih görüşmeleri ile çalışma yürütülmüştür. Günümüzde Niğde kentinde yaşanan kentsel mekân değişimleri ve mekân-bellek ilişkisi ile kent kimliğinin değişim sorunlarına vurgu yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kentsel Mekân, Kent belleği, Değişim, Kimlik, Niğde
|
