Üniversite kütüphanelerinden bilim dünyasının en önemli beklentisi, günümüzde gerekli olan ve gelecekte doğabilecek akademik ihtiyaçları karşılamasıdır. 21. yüzyılda sürekli bir değişim içerisinde olan kullanıcıların sosyo-kültürel alışkanlıkları, teknoloji ile birlikte dönüşen kullanım gereçleri ve ihtiyaçları, üniversite kütüphanelerinin görevlerini gelecekte de yerine getirebilmeleri için rijit bir yapı olmaktan çıkarılması gerektiğini gösterir. Kullanıcı tarafında gerçekleşen bu değişimlere ek olarak, dijitalleşme ile kitap nesnesinin kütüphanelerdeki fiziksel varlığı da sorgulamaya açılmıştır. Bilginin depolanmasında ortaya çıkan yeni imkânlar kütüphane ile ilgili mekânsal dönüşümlere gereksinimi de ortaya çıkmaktadır. Neredeyse kökten değişen bu koşullar altında mimari açıdan değişimlere karşılık verebilen bir kütüphane için, 20. yüzyıl ortasında özellikle konut tasarımında yaygın şekilde kullanılan esneklik, modülerlik gibi kavramlar kütüphane planlaması ve tasarımında yeniden gündeme gelmiştir. İki kavram da birçok yapı çeşidi için günümüze kadar tasarım faktörü olarak kullanılmıştır. Akademik kütüphaneler içinse 20. yüzyılda iki kavram da benimsenmiştir; ancak uygulamada, esneklik kavramının daha yaygın kullanıldığı gözlenmektedir. Esneklik kavramı bir yapı içerisinde mobilyadan taşıyıcı sisteme birçok şekilde uygulanabileceği için, uygulamada hem kullanıcıya hem mimara kolaylık sağlamaktadır.
Bu çalışma üniversite kütüphanelerinin, akademik toplumun ihtiyaçlarına mimari açıdan uzun soluklu karşılık verebilmesi için, tasarım ve kullanım sürecinde; değişen ihtiyaçların, işleyiş ve tasarımla bağlantısının önemi tartışmakta ve dünyadan yenilikçi mimari örnekleri mekânın dönüşümü ve tasarımda esneklik kavramları üzerinden incelemektedir.
Anahtar Kelimeler: Kütüphane Mimarisi, Tasarımda Esneklik, Üniversite Kütüphaneleri
|
