Metal mutfak sektöründe sac şekillendirmeli ürün üretimi çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Sac şekillendirmede ise derin çekmeli imalat sanayinde ki en eski metotlardan bir tanesidir. Derin çekimin temel amacı mümkün olan en derin tencereyi elde etmektir. Bununla birlikte, derinliği arttırmak için tasarımın çapı süresiz olarak arttırılamaz. Kullanılacak maksimum çap, taslak koşullarının sınırı ile belirlenir. Sınır, çizilecek malzemenin özelliklerine ve işleme koşullarına bağlıdır. Bu çalışmada 1 mm bakır sac malzemenin matris açılı derin çekme kalıplama yönteminde sürtünme katsayısının cidar kalınlığına etkisi incelenmiştir. Sonlu elemanlar yöntemi simülasyon analiz deneyleri AUTOFORM programında yapılmıştır. Yapılan çalışmada sac kalınlığı ve 10 derece matris(dişi kalıp) açılı sabit tutularak silindirik kaptaki farklı bölgelerindeki cidar (duvar) kalınlığı etkisi incelenmiştir. Zımbanın (ıstampa veya çekme zımbası olarak da bilinir) sac levha yüzeyine uyguladığı kuvvetle oluşan sürtünme kuvvetinin cidar kalınlığına etkisi incelenmiştir. Zımbanın (erkek kalıp) etkisi ile oluşan sürtünme kuvveti ilk uygulama bölgesindeki matris (dişi kalıp) bölgesinde genişlikten dolayı az olmaktadır. Matris genişten dara doğru olduğu için sürtünme kuvvetinin etkisi aşağı doğru artmaktadır. Bu durum sürtünme kuvvetinin zıt yönlü hareketinden dolayı kabın üst bölgesinde cidar kalınlığının sac kalınlığından fazla olduğu görülmüştür. Bu bölgede malzemenin yığılma yaptığı görülmüştür. Kabın yan duvarlarında ise cidar kalınlığının sac kalınlığından az olduğu görülmüştür. Sonuçta cidar kalınlığı sürtünme kuvveti ile ters orantılı olarak hareket ettiği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Bakır, derin çekme, AUTOFORM, sürtünme katsayısı
|
