Can kaybını en aza indirebilmek ve arama kurtarma ekiplerini etkili şekilde kullanmak açısından deprem sonrası hasar tespitini çok önemlidir. Literatürde deprem sonrası hasar tespiti maksadıyla yüksek çözünürlüklü uydu fotoğraflarını çeşitli programlar yardımıyla analiz eden ve binalara yerleştirilmiş sensör vb. cihazlardan elde edilen verileri inceleyen yöntemler bulunmaktadır. Ancak bu yöntemlerin çoğunun amacı deprem sonrası arama kurtarma çalışmalarının hızlı şekilde yapılmasından ziyade, sonraki zamanlarda yaşanabilecek depremler için binaların detaylı incelenmesidir. Ayrıca literatürde hasar tespitini dronlarla yapan çalışmalar da mevcuttur. Bu araştırmada ilgili alan karelere bölünmekte ve her bir kareye, sınırları içerisinde bulunan hasar görmesi muhtemel bina sayısı ile hastane, okul ve itfaiye sayısına göre önem puanları verilmektedir. Ayrıca homojen olan dronlar birden çok tur yapabilmekte ve bu dronlar önceden belirlenen alternatif depolar arasından amaç fonksiyonuna göre seçilen depolara atanmaktadır. İlave olarak ise dronların turlarının bitiminde kalkış yaptığı depoya inme zorunluluğu bulunmamakta olup kareler üzerinde hasar tespiti maksadıyla ihtiyaç duydukları süre belirsizdir. Belirlenen bu problem için bir tam sayılı karışık doğrusal programlama matematiksel modeli önerilmiş ve önerilen model gerçek hayat verileri ile test edilmiştir. Önerilen bu kesin çözüm yöntemine alternatif olarak bir Karınca Kolonisi Optimizasyonu çözüm yöntemi tasarlanarak CPU süresinin kısaltılması hedeflenmiştir. Sonuçlar incelendiğinde; kesin çözüm yönteminin sadece çok küçük boyutlu örneklemlerde en iyi sonuca ulaşabildiği ancak aynı boyutlarda Karınca Kolonisi Optimizasyonunun bu sonuçları çok daha kısa CPU süresi içerisinde bulabildiği görülmüştür. Ayrıca Karınca Kolonisi Optimizasyonu çözüm yöntemi daha büyük boyutlu örneklemlerde de iyi sonuçlar bulabilmektedir. Karınca Kolonisi Optimizasyonu çözüm yöntemi ile kesin çözüm yöntemi sonuçları, CPU süresi ve çözüm kalitesi açısından karşılaştırılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Deprem Sonrası Hasar Tespiti, Yerleştirme ve Rotalama, Karışık Tamsayılı Doğrusal Programlama, Karınca Kolonisi Optimizasyonu
|
