Tarihi dokular, geçmiş dönemlerin sosyokültürel ve ekonomik yapısını, yaşam biçimi ve felsefesini yansıtmaları açısından kültürel miras olarak önemli bir yere sahiptir. Hızlı kentleşme ve nüfus artışının da etkisiyle ortaya çıkan çoğu zaman düzensiz ve plansız yapılar, bu dokuların zarar görmesine ve giderek yok olmasına neden olmaktadır. Tarihi çevrede yapılan yeni yerleşimlerde sürekliliğin ve bütünselliğin sağlanması mirasın sürekliliği adına dikkatle ele alınması gereken bir yaklaşımdır. Bu bağlamda tarihi dokuda uygulanacak olan miras yönetimi ve koruma politikasında; tarihi çevrelerde yapılan restorasyon ve koruma çalışmalarına ek olarak yapılacak olan yeni yapıların da koruma bilinci açısından önem kazanması ve titizlikle ele alınması gerekmektedir. Diyarbakır tarihi sur içinde; süreç içerisinde yaşanan çarpık ve kontrolsüz kentleşme, koruma politikalarının ve miras yönetiminin bölgede başarılı bir şekilde uygulanamaması, son zamanlarda yaşanmış olan çatışmalar; tarihi dokuda hasarlara, boş, yıkılmış, iyileştirilmesi gerekli alanların/mekanların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Çalışma kapsamında Diyarbakır tarihi suriçi ve UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Toledo, Siena, Dubrovnik, Kudüs, Şam ve Kahire tarihi sur içi kentleri incelenmiş, yeni yapı yaklaşımları analiz edilmiş, koruma etiği ve miras yönetimi bağlamında mimari açıdan çıkarımlar oluşturulmaya çalışılmıştır. Diyarbakır suriçi kentsel sit alanındaki incelemeler neticesinde yapılan uygulamalarda olumlu gelişmelerle birlikte miras etiği açısından kaygı uyandırıcı konular da tanımlanmaya ve çözümler üretilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Tarihi Kentsel Doku, Dünya Miras Listesi, Diyarbakır Suriçi Bölgesi, Tarihi Dokuda Yeni Yapı
|
