Gemi tasarımı ve imalatı sürecinde düşey eksende hareketli büyük ebatlı sarmal kapıların tahrik sisteminde oluşabilecek arıza veya acil tahliye durumlarında kapıların açılabilmesini sağlayacak mekanik mühendislik çözümleri önemli bir gereksinim olarak karşımıza çıkmaktadır. En zorlu koşullar karşısında dahi kapının manuel açılabilirliğinin sağlanması gerekmektedir. Bu doğrultuda elektrik motoru ve/veya hidrolik sistem tarafından üretilen gücün yetersiz kalması veya ortadan kalkması durumunda kullanıcının manuel olarak açabilmesini sağlayacak tasarım çözümlerinin ve yeterli mekanik kuvvetin oluşturulması önemli bir mühendislik problemidir. Sarmal kapı profil ağırlıkları, olası sürtünme kuvvetleri, dış atmosferik koşullar ve ilave rüzgar yükleri dikkate alınarak uygun emniyet katsayılarının belirlenmesi güvenilir bir tasarım için bir zorunluluktur. Bunun yanında kapı hareketinin gerçekleştiği kurs boyunca düşey perde üzerindeki yükün, dönme merkezine göre oluşturduğu moment temel bir tasarım kriteridir. Bu moment, perde tambura sarıldıkça azalacak; buna karşılık tamburun sarılmış perde ile birlikte çapı artacaktır. Dolayısı ile kapı kursuna bağlı değişen momentin değişimi belirlenmeli ve moment grafiği oluşturulmalıdır. Yapılacak tasarım faaliyetinde bu momente karşı gelecek ve uyumlu ve değişken tepki verecek bir karşı denge sistemi oluşturulmalıdır. Bu tasarım ve analiz çalışmasında sarmal yapının tahrik edildiği dönme şaftı üzerine ters taraftan sarılacak kayış tamburu oluşturulmuştur. Kayışın ucuna perde üzerindeki yükün oluşturduğu moment değişimi ile uyumlu olacak yay ve malzeme seçimi yapılmıştır. Kayış tamburunun çapı kapının yapacağı kursa karşılık, yayın çalışacağı kurs ile belirlenmiştir. Moment grafiğinde hesaplanan diferansiyel moment ihtiyacı zincir dişli, redüktör gibi mekanik çözümler ile optimize edilerek, acil durumlardaki manuel operasyonun hızlı olması gerekliliği de göz önünde bulundurularak, sarmal yapı ağırlığını taşıyacak karşı denge sistemi tasarımı yapılandırılmıştır. Bu şekilde insan gücü kullanılarak çok büyük ağırlıklar dahi hareket ettirilebilir hale getirilerek mekanik tasarıma dayalı bir mühendislik çözümü sağlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Hangar kapısı, Mekanik Tasarım, Manuel Tahrik, Değişken Karşı Denge Sistemi
|
