Endüstri mirası; yapıldığı dönemin mimari dili, teknik bilgisi, üretim izleri ve ayrıca sosyal, kültürel ve ekonomik yapısı hakkında günümüze mesaj taşıyan korunması gerekli yapı ve alanlar olarak tanımlanabilir. Gelişen teknoloji, değişen üretim şekilleri ve çevre şartlarıyla beraber atıl durumda kalan endüstri mirası örneklerinin yeni işlevlerle korunması sorunları dünyada ve ülkemizde gündeme gelmektedir. Strüktür olarak ayakta kalabilmiş bu yapılar koşulların, kullanıcıların ve ihtiyaçların değişmesi sonucunda işlevsiz kalarak terk edilmekte ve taşıdıkları somut ve somut olmayan değerlerin yitirilmesi söz konusu olmaktadır. Günümüze ulaşmış endüstri mirası örnekleri kent merkezlerinde önemli noktalarda bulunmakta ve kentler için önemli bir yapı potansiyeli oluşturmaktadırlar. Bu yapıların korunabilmesi ve sürdürülebilmesi için yeniden işlevlendirilerek farklı kullanım amaçlarıyla değerlendirilmesi, kente ve gündelik yaşama kazandırılması gerekli görülmektedir. Ancak bu yapıların diğer korunması gerekli kültür varlıklarının taşıdığı tarihi, kültürel, estetik değerlere ilave olarak sahip oldukları teknolojik ve üretim değerlerinin varlığı dikkate alınmalı ve mirasa ait olan günümüze ulaşmış üretim düzeneklerinin korunarak sergilenmesi sağlanmalıdır. Bu çalışma kapsamında İstanbul, Fatih ilçesi, Unkapanı semtinde yer alan, Osmanlı Döneminde un üretimi yapan Unkapanı Değirmeninin dönüştürülmesi konusu ele alınmıştır. 1870 yılında inşa izni alınmış olan bina kompleksinin, Osmanlı döneminde İstanbul’daki kapasitesi en büyük un değirmeni olduğu bilinmektedir. Yapı için mekânsal dönüşüm değerlendirme kriterleri oluşturularak dönüşüm olasılıkları ortaya konmuş, mirasın günümüze ulaşmış düzeneklerinin korunarak, geleneksel üretim sürecinin vurgulandığı bir yaklaşımla yeni işlev önerisi geliştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Endüstri mirası, yeni işlev, dönüşüm, sürdürülebilirlik, koruma
|