Krom, nikel, molibden ve ortalama %1,5 ile 2,2 arasında karbon içeren hiperötektoid dökme çelikler genellikle hadde merdanelerinde kullanılmaktadır. Bu merdaneler çoğunlukla adamit merdaneler olarak bilinmektedir. Döküm adamit merdanelere haddelenecek ürün profiline (ray, geniş profiller vb.) uygun olarak talaşlı işlemle derin kalibreler açılmasına ihtiyaç duyulabilmektedir. Bu durumlarda merdanenin kalibre dibi sertliği yüzeye göre ortalama 4 ile 5 HRC arası düşebilmektedir. Kalibre dibindeki sertlik düşüşü merdane üzerindeki kalibrelerde heterojen aşınmaya ve çok daha kısa sürede kullanılamaz hale gelmesine yol açabilmektedir. Bu çalışmada talaşlı imalatı yapılan G150NiCrMo6-6 kısa gösterimine sahip gerçek boyutta adamit bir merdanenin kalibre dibinin özel olarak tasarlanan ve imal edilen bir platformda hasara uğramadan sertleştirilebilirliği incelenmiştir.
Çalışmada sferolitin (küresel karbür) içerisinde yer aldığı perlitik matriksin su verme işlemi ile martenzite dönüşümü hedeflenmiştir. Yapılacak diferansiyel ısıl işlem ile merdane merkezinde daha tok olan perlitik yapı korunurken çalışan (yani ezmeyi yapan) yüzeylerde daha kuvvetli olan martenzit içinde yer alan sferolit ile birlikte sertliğin ve aşınma dayanımını artırması hedeflenmiştir. Çalışmada talaşlı imalatla kalibreleri açılan merdanelerin kalibre dibinin özel olarak tasarlanan ve imal edilen bir platformda hasara uğramadan sertleştirilmesi gerçekleştirilmiştir.
Yapılan su vermelerin genel bir sonucu olarak değerlendirildiğinde ne kadar çok ağır şartlarda su verilse de hiçbir kırık veya çatlak gözlemlenmeyen bu tip kimyasal bileşime ve boyutlara sahip adamit bir merdanenin su vermeye uygun olduğuna karar verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: adamit merdane, çelik merdane, sertleştirme, kalibre dibi sertleştirme, ısıl işlem
|
