Tarihsel süreç içerisinde insanların hayatında olan değişimler, mimariye de yansımış, bu yansıma ile çeşitli dönemlerde farklı mimari akımları doğurmuştur. Endüstri Devrimi ile başlayan ve 1970’li yıllara kadar devam eden mimari süreç, günümüzde Modern Mimarlık Dönemi olarak isimlendirilmektedir. 1800’lü yıllardan 1970’lere kadar süren bu akım kendi içerisinde de dönemlere ve çeşitlere ayrılmıştır. Böylece Modern Mimarlık denildiği zaman akla sadece sabit özellikleri olan bir dönem gelmemektedir. Bu bağlamda çalışmada Modern Mimarlığın erken dönem özellikleri üzerinde durulmuştur.
Modern Mimarlık Dönemi teknoloji, sanayi ve makineleşmeye bağlı olarak geliştiği için ülkelerin ekonomik durumlarına göre farklı zamanlarda kendini göstermiştir. Bu sebeplerden Modern Mimarlık dönemi Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerine denk gelmiş ve ilk örneklerini 1880’lerde vermiştir. Erken Modernizm yapıları olarak kabul edilen bu örnekler aynı zamanda ülkemizde Osmanlı İmparatorluğu’nun sonu, Türkiye Cumhuriyeti’nin başına denk gelmesi ile Birinci Ulusal Mimarlık dönemi olarak isimlendirilmektedir.
Çok uzun bir döneme yayılmış olan Modern Mimarlık için koruma da aynı şekilde farklı ülkelerde farklı yaklaşımlara sebep olmuş ve henüz dünyada ortak bir anlaşmaya varılamamıştır. Bu bağlamda dünya genelinde Modern Mimarlık örneklerinin miras kabul edilip korunması için atılan en büyük adım DOCOMOMO’nun kurulması olmuştur.
Çalışmada Modern Mimarlık mirası bakış açısı ile geleneksel ve modern arasında çelişkilerin yaşandığı erken Cumhuriyet döneminde Konya’da yapılmış eğitim yapıları ele alınmıştır. İncelenen yapılardan Sanayi Mektebi ve Dar’ül Muallimin Mektebi, Osmanlı dönemi yapısı iken, Dar’ül Muallimat Mektebi, Gazi Mustafa Kemal, İsmetpaşa ve Hakimiyet-i Milliye İlkokulları Cumhuriyet dönemi eğitim yapılarıdır. Bu çalışma ile Modern Mimarlık Mirası kapsamında, belirtilen eğitim yapılarının incelenmesi ve uluslararası mevzuatlar bağlamında analiz edilmesi amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Kültürel Miras, Modern Mimarlık, Eğitim Yapıları, Koruma.
|
