Yüksek adetli ve karmaşık geometrili parçaların üretiminde en çok kullanılan alüminyum şekil verme teknolojilerinin başında alüminyum yüksek basınçlı döküm metodu gelmektedir. Yüksek adetli üretim proseslerinde meydana gelen kalite hataları da kısa sürede çözülemez ise yüksek adetlerde parçanın ıskarta olması beklenmektedir. Proses kontrolünün sağlıklı olmadığı durumlarda çok ciddi kalite maliyetleri oluşabilmektedir. Bu durumlar arasında en sık karşılaşılan sorun genelde porozitelerdir. Hidrojenin sıvı alüminyum içinde çözünürlüğü katısına göre çok yüksektir, bu durum alüminyum yüksek basınçlı döküm prosesinde porozite oluşumunu tetikleyerek kalite hatalarına sebep olmaktadır. Alüminyum yüksek basınçlı döküm hatlarında sıvı metale bekletme ocağına gelmeden uygulanan gaz giderme operasyonu porozite oluşumlarının azaltılması amacıyla yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu operasyonda amaç sisteme entegre edilen gazın ufak parçalara ayrılarak sıvı metal içinde çözünmüş hidrojenin yüzeye taşınması ve bu sayede porozite oluşumunun azaltılmasıdır. Bu çalışmada alüminyum yüksek basınçlı döküm ile üretilen ürünlerde çok yaygın olarak kullanılan % 10.5 - % 13.5 Si içeren EN AC 44500 ve % 8 - % 11 Si içeren EN AC 46000 alaşımları aynı sıcaklıkta (705 C) aynı parametreler ile azot gazı kullanılarak gaz giderme operasyonuna tabi tutulmuştur. Gaz giderme öncesi transfer potasında ve gaz gidermenin hemen sonrası düşürülmüş basınç testleri (ing. Reduced Pressure Test, RPT) ile yoğunluk endeksleri ölçülmüş ve gaz gidermenin farklı alaşımlardaki porozite oluşumuna olan etkisi incelenmiştir. Kesitten alınan makro görüntüler ile porozite oluşumları karşılaştırılmıştır. Daha yüksek silisyum içeren EN AC 44500 alaşımında gaz gidermenin daha verimli olduğu gözlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Alüminyum, Yüksek Basınçlı Döküm, Porozite, Gaz Giderme, RPT
|
