Bitlis kenti Dicle nehrinin kollarından biri olan Bitlis çayının Güneydoğu Toroslar üzerinden ilerleyerek oluşturduğu bir vadiye kurulmuştur. Bitlis kentinin genel dokusunu Ortaçağ ve sonrasında yapılmış olan mimari elemanlar oluşturmaktadır. Bitlis, bulunduğu konum itibarı ile tarih boyunca bir uğrak merkez bir geçit olma özelliğini korumuştur. Bu özelliğinden dolayı asırlar boyunca farklı medeniyetler ve toplumlara ev sahipli yaparak bu toplumlara ait eserleri bünyesinde bulundurmayı günümüze kadar başarmıştır. Bitlis’in genel dokusunu oluşturan tarihi evlerin benzer plan tipi, malzeme, yerleşim, cephe ve yapım tekniğiyle yapıldığını örnekler üzerinden irdelenerek değerlendirilmesi çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Geleneksel Bitlis evleri konusu kapsamında Bitlis ilinin kent dokusu ve bu dokunun elemanları olan geleneksel Bitlis evlerinden örnekler seçilerek yerleşim özellikleri, plan şemaları, cephe özellikleri, malzeme ve yapım teknikleri Bitlis Kültür Müdürlüğü tarafından yapılmış olan röleve çalışmaları üzerinden irdelenmiştir. Çalışmaya başlarken yöntem olarak literatür taraması yapılmıştır. Konuyu içeren süreli yayınlardaki yerli ve yabancı makaleler, kitaplar ve dergiler taranmıştır. Bitlis İl Kültür Müdürlüğünden alınan iyi durumda olan 4 yapının röleve çalışmaları ile konu desteklenmiştir. Ayrıca Bitlis ilinin genel yapı dokusu ile ilgili farklı alanlardan fotoğraflar da çalışmaya eklenmiştir. Sonuç olarak Bitlis’ in genel dokusunu oluşturan evlerin benzer plan tipi, cephe, malzeme ve yapım tekniklerine sahip olduğu ve Bitlis’e özgü bu dokuyu oluşturdukları saptanmıştır. (Bu çalışma birinci sırada yer alan yazarın İstanbul Aydın Üniversitesi Yüksek Lisans mezuniyet şartı amacı ile gerçekleştirilmiştir. ORCID ID: 0000-0003-1762-3522)
Anahtar Kelimeler: Bitlis, Kent Dokusu, Geleneksel Evler,
|
