Kültürel verilerin ışığında inşa edilen geleneksel evlerin tasarımında mahremiyet olgusunun büyük rol oynadığı söylemek mümkündür. Bu bağlamda seçili örneklerde yer alan geleneksel konut tasarımında mahremiyetin tasarım kararlarının üzerinde yapmış olduğu etkilerin vurgulanması çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında öncelikle çalışmanın temelini oluşturacak literatürde bulunan mahremiyet olgusu ile ilgili kavramsal açıklamalar yapılmıştır, ardında seçilen örnek yapılar ve yapıların yer aldıkları bölgelerinin genel mimari özellikleri tanıtılmıştır, sonra yerleşim özellikleri, açık/yarı açık ve kapalı mekân kurgusu, mekân/işlev şeması ve cephe özellikleri bağlamında mahremiyet olgusunun çalışma bölgesindeki geleneksel konut tasarımı üzerindeki etkileri vurgulanmıştır. Yapılan literatür taramasının sonucunda seçilen örnekler bölgedeki konutların genel mimari kimliğini taşıyan, bilinirliği yüksek olan ve literatürde yer alan örneklerden seçilmiştir. Seçilen örnekler Halep ve Şanlıurfa’dan olmak üzere sıra ile: Gazali Evi (Halep) ve Hacı İmam Demirkol Evi’dir (Şanlıurfa). Çalışmanın kapsamını oluşturan dört ana başlık altında mahremiyet olgusunun bu yapıların üzerindeki etkisi plan okumaları, analiz ve karşılaştırma yapılarak vurgulanmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak geleneksel konutlarda kültürel verilerin tasarım kararlarında büyük etkiye sahip olduğu, konutların, kullanıcılar için hem somut hem de soyut gereksinimlerini bir arada karşılayan alanlar olarak karşımıza çıktığı, fakat yöresel farklılıklar, coğrafi, iklimsel özellikler ve değişen kullanıcı kimliklerinin konut tasarımı bağlamında mahremiyet olgusunun yarattığı etkilerde bazı niteliksel değişikliklere neden olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Geleneksel konut, Mahremiyet olgusu, Geleneksel Halep Evleri, Geleneksel Şanlıurfa Evleri.
|