Gemilerin bordalarında bulunan çeşitli yükleme ve/veya transfer işlemlerinde kullanılan büyük ebatlı (2.5mx10m) aşağı açılan metalik kapakların güvenilirliği ve emniyeti için özel menteşe tasarımı ve mühendislik çözümleri gerekmektedir. Bu tür kapakların ana taşıyıcı kasalarının imalat süreci ve fonksiyonel kalite kontrol testleri sonrasında gemi bünyesine kaynaklı birleştirilmeleri gerçekleştirilmektedir. Kapak ve kasa yapısının gerek üretimleri ve gerekse gemiye kaynaklı birleştirilmeleri esnasında eksenel veya boyutsal çarpılmalar oluşabilmekte ve menteşe akslarının üzerinde artan gerilmeler sonucunda akslarda dengesizlikler kapağın sıkışmasına neden olabilmektedir. Bu sıkışmaların önlenmesi ve kapak eksenlerinin kontrollü bir şekilde dengelenmesi için menteşelerin tasarımı oldukça önem taşımaktadır. Bu menteşe tasarımlarında kapağın açılıp-kapanması için gerekli torkları üzerinden kontrollü bir şekilde kapağa aktarabilir olması hedeflenmektedir. Bunun yanında menteşelerin korozyona dayanımı, su sızdırmazlık özellikleri ve gerekli mekanik dayanıma sahip olması da gerekmektedir. Tasarım çalışmalarında öncelikle menteşelere binen statik ve dinamik yükler hesaplanmış, gerekli tork ihtiyacı belirlenmiştir. Yeterli torku sağlayacak en optimal açıda ve kol mesafesinde bir tork kolu tasarlanmıştır. Bunun yanında belirlenen yükleri düşey bileşenlerine karşı koyacak yatak hesaplamaları yapılmış ve küresel yataklamalar, çift eksantrik yataklamalar ve en çarpıcı olarak da endüstriyel reçineli yatak-kovanlar kullanılarak tasarım problemi çözümlenmiştir. Bu ayarların en son aşamada bloke edilmesi maksatlı olarak da çeşitli mekanik çözümler uygulanmıştır. Bu çalışma kapsamında tasarım sürecinde ilgili hesaplamalar, malzeme seçimleri ve analizler karşılaştırmalı olarak sunulmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Ayarlı tork menteşesi, su geçirmez menteşe, endüstriyel reçine ayarlı menteşe, gemi kapağı
|