Gofret pişirme fırınlarının şaseleri ve pişirme kalıpları dökme demir malzemesinden oluşmaktadır. Dökme demirlerin, çekme/akma mukavemetleri ile ısı iletim kat sayıları yüksek olması gibi üstünlüklerinin yanında çok ağır olması gibi dezavantajları da bilinmektedir. Sıvı hamur, ısıtılan pişirme kalıpları arasında pişirilerek gofret yaprağı elde edilmektedir. Gofret yaprağı, çok ince ve gevrek bir yapıya sahiptir. Bu sebepler, gofret üretiminde en önemli safha gofret yaprağının homojen pişmesi ve eşit kalınlıkta olmasıdır. Gofret yaprağının istenen bu özelliğinin sağlaması için gofret pişirme kalıplarının malzemesi son derece önemlidir. Gofret pişirme kalıbı olarak küresel grafitli dökme demir (GGG-45) malzeme endüstriyel olarak kullanılmaktadır. Küresel grafitli dökme demir, standart dökme demirler içerisinde çekme/akma mukavemeti ile öne çıkmaktadır. Ancak, gofret pişirme kalıplarında çekme/akma mukavemetin yanında, yüksek ısı iletim kat sayısı, talaşlı imalatta yüksek işlenebilirlik, yüksek yüzey kalitesi gibi unsurlarda istenmektedir.
Projemizde, farklı özelliklerdeki gofret pişirme kalıp malzemelerinin gofret kalitesine etkisi kapsamlı bir şekilde hem deneysel hem de sonlu elemanlar yöntemi kullanılarak araştırılmıştır. Projemizin bir kısmı burada sunulmuştur. Bu bildiride GG-25, GGG-45 ve GJV-350 malzemelerin mekanik özellikleri ve yüzey kaliteleri araştırılmıştır. GGG-45 ve GG-25 numunelerden elde edilen çekme mukavemet değerleri literatürle yakın çıkarken, GJV-350 numunenin çekme mukavemet değeri literatürden daha düşük çıkmıştır. Bu kalıp malzemelerinin yüzey kalitesi değerlendirmesinde ise en iyi yüzey kalitesi (hem Ra hem de Rz) GG-25 döküm malzemesinde elde edilirken, en kötü yüzey ise GJV-350 döküm malzemesinde elde edilmiştir.
Bu çalışma, KOSGEB Araştırma-Geliştirme, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı kapsamında proje no: 205719 “Kaliteli Gofret Yaprağı Üretmek için Gofret Pişirme Kalıp Setinin Araştırılması ve Geliştirilmesi” isimli projesinin katkılarıyla hazırlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Gofret Kalıbı, Döküm Kalıp, Kalıp Malzemesi
|
