Giriş: İş kazaları sorunu başta gelişmemiş ülkeler olmak üzere birçok ülkenin ortak paydasını oluşturmaktadır. Bu kazalara getirilen önlemlere rağmen alınan tedbirler hala istenilen seviyeye ulaşamamıştır. İş kazalarının nedenlerini ortaya koymaya yönelik olarak birçok araştırma yapılmaktadır. Bu araştırmalara göre, iş kazaları birçok nedenden dolayı meydana gelmektedir. Bunlar, yetersiz önlemlerden, çalışanların işçi sağlığı ve iş güvenliği hakkındaki bilinç eksikliğinden, işverenlerin işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerini bir külfet olarak görmesinden, denetim yetersizliğinden gibi nedenlerden oluşmaktadır. Meydana gelen iş kazaları sonucunda ölüm, yaralanma veya maddi ve manevi zarar olmaktadır. Bu kazaları sonucu ülkelerin ekonomileri dolaylı olarak zarar görmektedir. Bu bağlamda, iş kazalarının azaltılması için işçi sağlığı ve iş güvenliği farkındalığı büyük önem taşımaktadır. İş kazalarının en çok gerçekleştiği alanlardan biri olan inşaat sektöründe, iş kazalarını azaltmaya yönelik yapılan çalışmalar mevcuttur. Bu çalışmalar kapsamında işçilerin özellikle işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili olarak kendi öz bilinçlerinin hangi seviyede olduğu ve çalışma ortamlarının işçi sağlığı ve iş güvenliği tedbirlerinin yeterli olup olmadığı önem arz etmektedir. Amaç: Bu çalışmanın amacı, inşaat işçilerinin işçi sağlığı ve güvenliği konusundaki farkındalıklarını belirlemek ve çalıştıkları ortamda iş güvenliği kapsamında alınan önlemleri tespit etmektir. Bu doğrultuda çalışmanın kapsamı Muş İli olarak belirlenerek bu ildeki farklı inşaat şantiyelerinden 64 işçiye anket çalışması uygulanmıştır. Yöntem: Uygulanan anket üç bölümden oluşmakta olup ilk bölümde işçi bilgilerine yönelik sorular yer almaktadır. İkinci bölüm, bulundukları çalışma ortamının işçi güvenliğine yönelik yaptığı uygulamaları tespit etmeye ayrılmıştır. Son bölüm ise, işçilerin işçi sağlığı ve iş güvenliği konusundaki kendi öz bilinçleriyle ilgili sorulardan oluşmaktadır. Bulgular: Anketin uygulandığı katılımcılarının büyük çoğunluğunun eğitim seviyesinin düşük olduğu, hatta katılımcılarının yaklaşık yüzde yetmişinin orta okul ve altı seviyesinde olduğu görülmektedir. Aynı şekilde yine büyük oranın iş tecrübelerinin fazla olduğu gözlemlenmiştir. Çalışma ortamına yönelik bilgi edinme amaçlı oluşturulmuş sorularda, işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili alınan önlemlerin yetersiz olduğu belirlenmiştir. Yetersiz kalan önlemlerin başında, iş ortamlarında bulundurulması gereken iş güvenliği uzmanının olmadığı, işverenlerin çalışanlarla bu konu üzerinde bilgi alışverişi yapmadığı cevabına ulaşılmıştır. İşçilerin de bu alanda yapılması gerekenler konusunda farkındalıklarının gelişmediği, kendi hakları çerçevesinde alınması gereken önlemler açısından bilgilerinin eksik olduğunun farkına varılmıştır. Bununla birlikte işçilere dışarıdan gelen güvenlik uyarılarının da genelde gerçekleşmediği, bu farkındalığı oluşturabilecek önemli motivasyonun ve teşvikin eksik olduğu görülmüştür. Sonuç: İşçi sağlığı ve iş güvenliğinin tam anlamı ile istenilen başarıya ulaşabilmesi için bütüncül bir yaklaşım sergilemek gerekir. Son yıllarda iş kazalarını azaltmaya yönelik çalışmaların artmasına karşılık işçilerin bilinçlendirilmesi yönündeki gelişmelerin de aynı oranda olumlu sonuçlanması gerekmektedir. Yapılmış çalışmalar incelendiğinde, işçilerde işçi sağlığı ve iş güvenliği bilinciyle ilgili yeterince araştırma yapılmadığı ve bu işçi sağlığı ve iş güvenliği bilincini oluşturmaya yönelik çalışmalarının da olmadığı görülmektedir. Yapılan bu çalışmada, oluşturulması gereken bilincin, anketin uygulandığı işçilerde yetersiz olduğu görülmüştür. Bunun en önemli sebeplerinden biri; anketin uygulandığı işçilerin çoğunluğunun işçi sağlığı ve iş güvenliği eğitimini almamasıdır. Düzenli işçi sağlığı ve iş güvenliği kontrolleri, iş güvenliği uzmanının olmaması ve yetkili kişilerden işçi sağlığı ve iş güvenliği ilgili yeterince bilgilendirmenin yapılmaması diğer sebepleri oluşturmaktadır. İş kazalarını azaltmak için, iş kazalarına direk maruz kalabilecek işçilerin yeterli işçi sağlığı ve iş güvenliği bilincine sahip olması gerekir. Başta işverenler olmak üzere diğer yetkili kişilerinin bunun farkında olması gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: İş Kazaları, İnşaat İşçisi, İşçi Sağlığı Ve İş Güvenliği Bilinci,
|