Dünya tarihinde üç büyük imparatorluğa başkentlik yapan İstanbul, bu işlevine bağlı olarak birçok kültürel, tarihi, yerel ve evrensel değere sahiptir. Kentin sahip olduğu Tarihi Yarımada yerleşimi, bu değerleri barındırması açısından önemini korumaktadır. Tarihi Yarımada’nın merkezinde bulunan Vefa semti, Bizans dönemine ait Kalenderhane Camii (Akataleptos Kilisesi), Valens Su Kemeri gibi önemli yapıları barındırmaktadır. Vefa semtinde bulunan Saraçhane Bölgesi, Osmanlı döneminde İstanbul’un fethinin ardından kurulan ilk yerleşim alanı olarak öne çıkmaktadır. Barındırdığı Şehzade ve Süleymaniye külliyeleri gibi dönemin önemli yapıları dolayısıyla bu dönemde sosyal ve kültürel yaşantının yoğunlaştığı önemli bir merkez olarak öne çıkmaktadır. Osmanlı Devleti ekonomisi açısından önemli yeri olan ticaret alanları, dini yapıları, eğitim yapıları ve askeri-yönetimsel alanları içinde barındıran bölge, 20.yy. itibariyle Atatürk Bulvarı’nın açılması, İMÇ’nin inşası gibi kentsel değişimlerden etkilenerek dönüşüme uğrayarak önemini yitirmeye başlamıştır. 1950’lerden sonra bölgenin aldığı göç ve dönemin imar politikalarıyla ortaya çıkan apartmanlaşma, mimari dokuda değişime sebep olmuştur. 1996 yılında ilan edilen Tarihi Yarımada Kentsel ve Tarihi Sit Alanı sınırları içerisinde bulunan bölge, 2006 yılından itibaren Yenileme Alanı ilan edilmiştir. Bu çalışmada, günümüze dek ulaşmış olan tarihi yerleşiminin farklı dönemlerinde geçirmiş olduğu dönüşümün analizi ve korunması için öneriler getirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, tarihi dokunun farklı dönemlerdeki gelişim ve değişiminin yoğun olarak izlendiği caddelerden biri olan Cemal Yener Tosyalı Caddesi çalışma odağı olarak seçilerek bu caddede bulunan tarihi yapılar, plan ve cephe özellikleri, yapım teknikleri ve fiziksel sorunları bakımından detaylı olarak incelenmiştir. Bu veriler ışığında caddenin sahip olduğu mimari değerleri, potansiyelleri ve sorunları tespit edilerek koruma sorunlarına fayda sağlayacak tasarım önerileri geliştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Vefa Semti, Saraçhane Bölgesi, Cemal Yener Tosyalı Caddesi, Tarihi Çevre Koruma
|
