Yanma olukları, ana metalde doğrudan kaynak metalin kenarları boyunca bir oluk gibi görünen bir kaynak hatasıdır. Kaynatılan gerecin türü, ortamdan kaynaklanan çalışma şartları, parça kalınlığı, kaynak parametreleri ve tasarımdan kaynaklanan bağlantının şekline bağlı olarak kaynak işleminden önce ya da sonra herhangi bir ısıl işlem uygulanıp uygulanmayacağı konularında gerekli olan çalışmalar mutlaka yapılmalıdır. Operasyonda uygun olmayan kaynak parametreleri kullanılıyorsa, dolgu ve alın kaynaklarında kaçınılmazdır. Kaynakta gerilme yığılması üreten ve kaynağın mukavemetini düşüren bir süreksizliktir. Bir yanma oluğunun gerilme yığılma faktörünü etkileyen ana unsurlar, dolgu metalinin ana metal ile açısı, yanma oluğu genişliği, yanma oluğu derinliği ve yanma oluğu kök yarı çapıdır.
Bu çalışmada 20 mm kalınlığındaki çelik plakalar toz altı ark kaynağı işlemi ile kaynaklanmıştır. Kaynak işleminden önce, test plakası boyuna taşlanarak tek bir eğim kaynak ağız açısı elde edildi. İki plaka bir geçişle kaynaklanmıştır. Kaynak yapıldıktan sonra kaynak radyografik NDT işlemi ile test edildi. Kusursuz bir kaynak elde edildi. Daha sonra standart çekme test numuneleri kaynak işleminden geçirildi. Isıdan etkilenen bölgede, her çekme testi numunesinde kaynak metal sınırına bitişik bir suni oluk açılmıştır. Her oluk bir orijinal yanma oluğuna benzemektedir. Deneysel çalışmada numunelerinde Uzunluk, kök yarıçapı ve olukların derinliği değişmiştir. Daha sonra numuneler sırası ile çekme test cihazında kırıldı. Test sonuçlarından, her oluğun statik stres konsantrasyon faktörü hesaplandı. Hesaplanan bu statik stres konsantrasyon faktörleri karşılaştırıldı. Deneysel çalışma sonucunda Oluk geometrisinin stres konsantrasyon faktörleri üzerindeki etkileri incelenerek belirlenmiş oldu.
Anahtar Kelimeler: Kaynak yanma oluğu, Statik Stres, Konsantrasyon faktörü, Yanma oluğu geometrisi.
|
