Bu çalışmada, temel zemini olarak taşıma gücü bakımından kullanılamayacağı belirlenen kohezyonlu bir zeminin, değişen oranlarda alçı atıkları eklenerek iyileştirilmesi sonucunda meydana gelen taşıma gücü artım değerleri belirlenerek karşılaştırılmıştır. Kohezyonlu zeminin endeks özelliklerini belirleyebilmek amacıyla, Mersin Üniversitesi Zemin Mekaniği Laboratuvarında bir seri deney gerçekleştirilmiştir. Deneyler sonucunda, kohezyonlu zemine ait likit limit değeri yaklaşık olarak %38, plastik limit değeri yaklaşık olarak %28, maksimum kuru birim hacim ağırlığı 16,8 kN/m3, optimum su içeriği yaklaşık %10,7 ve zeminin sınıfı, TS 1500’e göre orta plastisiteli kil (CI) olarak belirlenmiştir. Kil zemin, hacimce %5, %10, %15 ve %20 oranlarında alçı atıkları ile karıştırılarak, 50 mm çapında ve yüksekliği 100 mm olacak, doygun ve kılcal çatlak içermeyecek şekilde (TS1900-2) zemin numuneleri hazırlanmıştır. Zemin numunesi, iki parçalı kalıp yağlanarak çelik tüpe yerleştirilmiştir. Kalıbın iki ağzından taşan zemin numunesi kıl testereyle kesilip atılmıştır. Oluşturulan deney numuneleri serbest basınç deneylerine tabi tutularak dayanımlar belirlenmiştir. Deneylerde, zemin numunesi presin alt plâtformuna merkezlenerek oturtulduktan sonra üst başlığın numune üst yüzüne rahatça ve tam değecek şekilde indirilmesine standartta da (TS1900-2) belirtildiği gibi dikkat edilmiştir. Boy değişimini ölçen komparatör saati, alt ve üst başlıklar arasına yerleştirilerek sıfırlanmıştır. Yükleme, numunede dakikada %0,5-%2 arası birim boy kısalması oluşturacak şekilde standartta belirtildiği (TS1900-2) gibi yapılmıştır. Deney sonucunda taşıma güçleri belirlenirken, düşey yük-deplasman eğrilerinin pik yaptığı değerler kaydedilmiştir. Çalışma sonucunda;  Kil zeminin taşıma gücünün 1,32 kg/cm2 olduğu, Hacimce %5, 10, 15, 20 oranlarında alçı ile kil zeminde iyileştirilme yapılması durumlarında taşıma güçlerinin sırasıyla 1,60 kg/cm2, 2,73 kg/cm2, 3,49 kg/cm2 ve 3,51 kg/cm2 olduğu, Tüm karışım oranlarında sadece kil zemin olma durumuna göre kayda değer iyileşmeler meydana geldiği, %15 karışım oranına kadar iyileşmeler yüksek oranda olurken, bu orandan sonra taşıma gücünde daha düşük oranda iyileşme meydana geldiği; bu nedenle, alçı ile zemin iyileştirilmesinde kaynak kullanımı da düşünüldüğünde, en iyi alçı atığı oranı olarak %15 alınmasının uygun olacağı, Sonuç olarak, alçı atıklarının, diğer birçok güçlendirme materyaline göre, söz konusu tip zeminlerin iyileştirmesinde uygun ve daha ekonomik bir alternatif olduğu sonuçlarına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Zemin iyileştirme, alçı atığı, taşıma gücü, kil

Keywords: