Bu çalışmada, Kocaeli İli’nde yeni yol güzergahlarının sonucu olarak değişecek taşıt kaynaklı kirliliğinin dağılımının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında mevcut D-100 devlet yolu ve TEM otoyoluna ilave olarak, 2016 yılında hizmete açılan Osmangazi Köprüsü ve 2020 yılında hizmete açılması planlanan Kuzey Marmara Otoyolunu kullanan/kullanacak araç sayılarına ve türlerine bağlı olarak emisyon envanteri çıkarılmış ve kirleticilerin dağılımları modellenmiştir. Modellemede Osmangazi Köprüsü’nün “geçmesi planlanan araç sayısı kadar” ve Kuzey Marmara Otoyolundan “geçmesi tahmin edilen araç sayısı kadar” kullanımına bağlı olarak yeni yol güzergahlarına dayalı bir Senaryo oluşturulmuştur. Oluşturulan senaryoda Osmangazi Köprüsü için köprüyü kullanan araç sayıları incelenmiş ve 2016, 2017 ve 2018 sıralamasıyla 5323, 18.370 ve 21.969 araç/gün olduğu tespit edilmiştir. Geçmesi planlanan araç sayısı ise günlük 40000’dir. Şu anki mevcut kullanım planlananın yaklaşık yarısı kadardır. Köprüden günlük geçmesi planlanan araç türlerine göre araç sayıları, 2017 yılında köprüyü kullanan araç sayılarından yola çıkarak hesaplanmıştır. TEM ve D-100’ü kullanan araçların %30’unun da Kuzey Marmara Otoyolu’nu kullanacağı varsayımı ile geçmesi tahmin edilen araç sayıları belirlenmiş ve Senaryo tamamlanmıştır.
Envanterleme için, “EMEP/EEA air pollutant emission inventory guidebook 2016”isimli veri tabanında yer alan emisyon faktörleri, modelleme için ise EPA onaylı AERMOD modelleme programı kullanılmıştır. Çalışma kapsamında değerlendirilen emisyonlar; kükürt dioksit (SO2), partiküler madde (PM10), karbon monoksit (CO), karbondioksit (CO2), azot oksit (NOX) ve metan dışı uçucu organik bileşikler (NMVOC)’dir.
Yapılan envanter çalışması ile; D-100, TEM, Osmangazi Köprüsü ve Kuzey Marmara Otoyolunda seyreden/seyredecek taşıt araçlarından kaynaklanan SO2, PM10, CO, CO2, NOX ve NMVOC kirletici miktarları belirlenmiş, modelleme çalışması ile ise, kirlilik dağılım haritaları çıkarılmış ayrıca max. konsantrasyonlar ve max konsantrasyonların görüldüğü yerler tespit edilmiştir. Kocaeli İli’nde yeni yol güzergahlarının kirlilik dağılımında değişikliğe neden olup olmadığı değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Hava Kalitesi, Taşıt Kaynaklı Emisyonlar, Tier 1, AERMOD
|
