Motor ve rotor gibi tahrik mekanizmalarının millerinden dönme hareketini göbeklere iletme hususunda birçok yöntem kullanılmaktadır. Bunlar arasında popülerliği artan bir yöntem ise konik kilit sistemleridir. Günümüzde kullanımı giderek yaygınlaşan ve kama, sıkı geçme, burç gibi geleneksel yöntemler yerine kullanılan bir mil-göbek bağlantı elemanı olan konik kilit sistemi bir çeşit makine elemanı olup, tork ve eksenel kuvvet aktarma görevi görmektedir. Birden fazla öğeden oluşan kompakt bir yapıya sahip olmasından dolayı konik kilit sistemi olarak adlandırılmaktadır. Konik kilit sistemleri birçok farklı tasarımda bulunabilmelerinin yanısıra tüm çeşitlerinin çalışma mantığı aynıdır. Genelde dışa doğru ve içe doğru konik iki çemberin konik yüzeylerinin birbiri üzerine çekilmesi ile oluşan radyal kuvvet vasısataaı ile işlevlerini yerine getirirler. Montaj ve demontajının basit olması ve aşırı yüke maruz kalması durumunda kendini boşa bırakarak emniyet görevi üstlenmesi en önemli avantajlarıdır. Bu sayede çalışan sistemde meydana gelebilecek zararı en aza indirmektedir. Bu çalışmada, kullanım oranı artmasına rağmen ana çalışma mantığı pek bilinmeyen, birçok farklı tasarıma sahip modeldeki bu makine elemanlarının aktarabileceği tork ve eksenel kuvvetin yanı sıra mil ve göbeğe uyguladığı basınca etki eden parametrelerin tespiti yapılmıştır. Bu çalışmanın sonucunda cıvata sıkma torku (Ma) başta olmak üzere koniklik açısı (α) ve konik kilit üzerinde kullanılan cıvata sayısının bu başarım değerlerine doğrudan etki ettiğinin tespiti yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Konik kilit, Sıkı geçme, Kama, Tork, Makine elemanı.
|