NBR (akrilonitril bütadien) kauçuk düşük kalıcı deformasyon, iyi yağ ve aşınma direnci davranışı göstermesi, işlenebilirliğinin kolay olması nedeniyle sızdırmazlık endüstrisinde kullanılmaktadır. Yer değiştirme enerjisine sahip polimer yapının çapraz bağlar oluşturarak yer değiştirmeyen daha dayanıklı yapı oluşturmasına vulkanizasyon denir. Peroksit ve kükürtlü sistemler elastomerlerin işlenmesinde çapraz bağların oluşumu için tercih edilen kür sistemleridir. Peroksitli vulkanizasyon sistemlerinde meydana gelen yan reaksiyonları önlemek ve çapraz bağ verimliliğini arttırmak için aktivatör kullanılmaktadır. Bu çalışmada yirmi yedi farklı formülasyon oluşturarak NBR kauçuğun üç farklı peroksit ve üç farklı aktivatör ile vulkanizasyonu incelenmiştir. Çalışmada kullanılan üç farklı peroksitin aktif oksijen konsantrasyonları göz önüne alınarak her formülasyon için miktarlar belirlenmiştir. Formülasyondaki aktivatörlerin de aktif oksijen konsantrasyonları eşitlenerek formüller geliştirilmiştir. Akrilonitril-bütadien kauçuğun oksidasyonu ile bütadien yapıdaki çift bağlar yapının sertliğinin artmasına ve yapının kırılgan hale gelmesine neden olmuştur. Bu amaçla yirmi yedi farklı her formülasyon için vulkanize olmamış kauçukta mooney pişme, mooney viskozite ve reometre testleri; vulkanize olmuş kauçukta ise yoğunluk, aşınma, kalıcı deformasyon, sertlik, yırtılma, kopma mukavemeti, kopma uzama testleri ve Tg (camsı geçiş sıcaklığı) analizi yapılmıştır. Vulkanize olmuş ürüne havada yaşlandırma testleri de uygulanmıştır. Yaşlandırma sonrası sertlik değişimi (%), kopma mukavemeti değişimi (%), kopma uzama değişimi (%), ve yırtılma mukavemeti değişimi (%) ölçülmüştür. Çalışmada ki tüm testler için üç tekrar ölçüm yapılıp ortalama değerlendirmeye alınmıştır. Test sonuçları, ayrı ayrı peroksit ve aktivatör konsantrastyonları sabit tutulup diğer değişkenler ile karşılaştırma yapılıp yorumlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Vulkanizasyon, elastomer, peroksit, aktivatör, akrilonitril-bütadien kauçuk (NBR)
|