Bu çalışmada 0.75-1.5 mm boyutları arasında öğütülmüş Yatağan linyiti ve 0.55 mm boyuta öğütülmüş şeftali çekirdeği kabuğu orijinal temelde ayrı ayrı ve ağırlıkça 1:1 oranlarında alınarak 5 farklı sıcaklıkta (400, 500, 600, 700 ve 800oC) azot atmosferinde karbonize edilmiştir. Deneyler 3 bölge ısıtmalı silindirik fırında çelik reaktör içerisinde gerçekleştirilmiştir. Karbonizasyon 10oC/dak. ısıtma hızında, 100 ml/dak. azot akış hızında maksimum sıcaklıkta 1 saat tutularak gerçekleştirilmiştir. Reaktör çıkışına soğutucu takılarak kondense sıvı alınmıştır. Katı (çar), sıvı ve gaz verimi hesaplanmıştır. Fırın sıcaklığı oda sıcaklığına ulaştıktan sonra numune alınarak gerekli analizler için saklanmıştır. Yoğuşmayan gazlar atmosfere bırakılmıştır. Elde edilen katı ürünün ısıl değer, kısa ve elementel analizleri, BET, FTIR ve XRD analizleri ile karakterizasyonu yapılmıştır.
Ham örneklerin üst ısıl değerleri Yatağan linyiti ve şeftali çekirdeği kabuğu için sırasıyla 3633 cal/g ve 4766 cal/g olarak belirlenmiştir. Karbonizasyon işlemi sonucu sıcaklık artışı ile orijinal temelde katı çar ve sıvı verimi azalırken gaz verimi artmaktadır. Bu beklenen bir sonuç olup sıcaklık artışı ile makromoleküler yapıda ısıl bozunma sonucu gaz fazına geçiş söz konusu olmaktadır. Katı çar verimi %46,10-34,82, sıvı verimi %52,30-23,87 ve gaz verimi %1,60-41,31 aralıklarında değişmektedir. 400oC sıcaklıkta gaz veriminin düşük kalması linyitin makromoleküler yapısının söz konusu sıcaklıkta bozunmaması ve şeftali çekirdeği kabuğunun kısmen bozunması ile açıklanabilir. Nitekim 800oC sıcaklıkta linyit ve şeftali için ayrı ayrı karbonizasyon işleminde gaz verimleri sırasıyla %52,76 ve %67,96 olarak elde edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Asit Aktivasyonu, Kil, Yüzey Alanı
|
