Dünya bor rezervlerinin %73’üne sahip olan Türkiye’de bilinen bor yataklarından, Eti Maden bünyesinde bulunan tesislerinde ağırlıklı olarak üretilen ürünlerinden olan borik asit ile iç piyasadan temin edilen magnezyum talaşlarından 900 oC sıcaklığı aşmayacak şekilde magnezyotermik redüksiyon yöntemiyle amof bor üretimi çalışmanın konusudur. ). Borik asit (H3BO3), pek çok bor bileşiğinin hidrolizinin son ürünüdür ve genellikle boraksın sulu çözeltisinin asitlendirilmesiyle üretilir. 1807 yılında Sir Humpry Davy tarafından borik asitin elektrolizi ile ilk olarak üretiminden beri elementel bor üretimi halen araştırılmaktadır. Elementel bor üretiminde; tuz banyosu elektrolizi, metalik redüksiyon, hidrojen redüksiyonu gibi yöntemler sıklıkla kullanılmaktadır. Genelde metalik redüksiyon yöntemi özellikle amorf bor eldesini beraberinde getirmektedir. Bununla beraber, bu bahsi geçen üç yöntemle elde edilen borun morfolojisi sadece amorf değil, kristal yapıda da olabilmektedir. . Nispeten düşük sıcaklıklarda –yaklaşık 873–1073 K- bor amorf toz şeklinde elde edilirken, 1273 K’den yüksek sıcaklıklarda ise kristal bor üretilmekteyken, diğer bir çok halde iki halin farklı oranlarda değişimlerine –kristal ve amorf bölgeler- rastlanmaktadır. Bu çalışmada ise, reaksiyonun verimini optimize etmek üzere sıcaklık değeri 1173 K’e sabitlenmiş, kapalı ortam ve atmosferde amorf yapısını muhafaza etmesi hedeflenmiştir. Bu çalışmada, borik asitten (H3BO3) amorf bor eldesi ve karakterizasyonu incelenmiştir. Elde edilen borun titrasyon ile safiyeti saptanırken, XRD analizleri ile üretilen ürünün amorf olduğu ispatlanmış olup ve bor titrasyonu ile de %92 saflık değeri tayin edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Borik asit, magnezyotermik redüksiyon, amorf bor
|
