İletkenlik sulu çözeltilerin elektriği iletme kapasitesinin sayısal bir göstergesidir ve birimi Siemens/m’dir. Çözeltideki iyon yoğunluğuna ve sıcaklığa bağlı olarak değişim göstermektedir. Çözünmüş iyon miktarına bağlı olarak iletkenlik değeri de artmaktadır. İletkenlik sensörü TDS (Total Dissolved Solids) ölçümünde, topraksız tarım uygulamalarında, arıtma tesislerinde, gıda ve hayvan sağlığı alanlarında kullanılmaktadır. Özellikle hayvan sağlığı ile ilgili uygulamalarda mastisis hastalığının erken tespiti iletkenlik sensörü ile mümkün olmaktadır. Günümüzde süt sığırı işletmelerinde en sık karşılaşılan problemlerden birisi ağrılı bir hastalık olan mastisisdir. Mastisis süt sığırında süt veriminin düşmesine sebep olurken hayvanın sağlığını da olumsuz yönde etkilemektedir. Erken tespit edilemeyen mastisis hastalığında süt kalitesi bozulur ve aynı zamanda süt sığırı için ilaç kullanılmaya başlanması gerekebilir. Bu hastalığın erken tespiti sayesinde hem hayvan refahında gelişme olurken hem de ilaç kullanımı ve verim kaybı en aza indirilebilmektedir. Subklinik mastisis hastalığında sütteki somatik hücre sayısında artma meydana gelmektedir. Somatik hücre artışı CMT (California Mastisis Testi) solüsyonu ile tespit edilebilir. Aynı zamanda somatik hücre sayısının artması sütteki iletkenliği de artırdığı için iletkenlik sensörü ile de erken teşhis etmek mümkündür. İletkenlik sensörünün avantajı ise herhangi bir solüsyona ihtiyaç duymaksızın anlık ölçümler yapabilmesidir. İletkenlik sensörü ile süt sağımı yapılırken de anlık ölçümler alınabilir ve gerektiği durumlara uyarı verebilecek sistemler tasarlanabilir. İletkenlik ölçümü iki korozyona dayanıklı metal arasına alternatif gerilim uygulanması ile ölçülmektedir. İletken çözeltilerde metal uçlara uygulanan gerilim sonucu bir akım oluşur. Akım miktarı ise çözeltinin iletkenliği ile doğru orantılıdır. Akımın gerilime oranı ve hücre sabiti ile çarpılması sonucu Siemens/m cinsinden iletkenlik değeri elde edilir. Akım ve gerilim değerleri bilindiği için hücre sabiti ise iletkenliği bilinen kalibrasyon sıvısı ile hesaplanır. Bu çalışmada tasarlanan iletkenlik sensörü ile sütün iletkenlik değeri ölçülerek mastisis hastalığının erken tespitinin yapılması ve bu hastalığa bağlı verim kaybının en aza indirilmesi hedeflenmiştir. Tasarlanan sistemler iyi bir performans sağlamıştır.
Anahtar Kelimeler: İletkenlik, Mastisis, Sensör, Çözelti
|