Hafıza, algılanan objelerin, mekanların veya yaşantıların bilinçte iz bırakması, saklanması ve gereğinde yeniden üretilme yeteneğidir. Hafıza geçmiş ile geleceğin bir noktada buluştuğu bir durumdur. Nitekim Bergson’a göre geçmiş asla geçmişte olan bir şey değildir; geçmiş, şimdiki zaman içinde yaşamayla devam eden bir şeydir. Buradan hareketle bellekte yer eden ve kendini tekrar eden durumlar, bireylerde mutluluk, üzüntü, özlem gibi çeşitli duyguları yaşatabilmektedir. Fiziksel, sosyal, mekânsal, teknolojik olarak sürekli değişen kentlerde insanların algısı da sürekli değişmektedir. Connerton (2012), bu değişimin modernitenin unutkanlık sorununa bağlamaktadır. Bu sorunun farkına varılması ile birlikte, özellikle kamusal mekanlarda önemli olayların hatırlatılması ve yeni nesillere de anlatılabilmesi için kentsel bellek yaratımı gerekli hale gelmiştir. Kent halkının mekanlarla bağ kurabilmesi hafızanın mekânsal karşılığını bulabilmesi ile mümkün olacaktır. Bu kapsamda planlama ve tasarım yaklaşımları ile mekanda yaratılacak imgeler yardımıyla mekan ve hafıza arasında bir bağ oluşturularak, mekanların hafızası canlı tutulabilecektir. Özellikle kolektif belleğin canlandırılması için kamusal alanlar büyük önem taşımaktadır. Bu çalışma kapsamında bir saray bahçesinden kent parkına dönüşüm yaşayan Gülhane Parkı çalışma alanı olarak seçilmiştir. Gülhane Parkı, tarihsel süreç içerisinde iyi veya kötü yaşanan birçok olaya tanıklık etmiş, bazen şarkı sözlerine ilham kaynağı olmuş, bazen de filmlere iz bırakmış bir mekandır. Bu anlamda peyzaj hafızasının yaşatılması ve kolektif belleğin canlandırılmasının gerekli olduğu önemli bir kamusal alandır. Bu çalışmada mekanın tanıklık ettiği olaylar bağlamında tarihsel süreci incelenmiş, çeşitli yazılı ve görsel kaynaklar araştırılmış ve bugünkü mekânsal kurgusu ile karşılaştırılarak mekânsal hafızaya ilişkin analizler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Kamusal Alan, Mekan, Hafıza, Gülhane Parkı

Keywords: