Birden çok işleve sahip akıllı malzemelerin ortaya çıkması ve günden güne yeni özelliklerinin keşfedilmesi günümüz malzeme teknolojisinde yaşanan en önemli gelişmelerden biri olarak kabul edilmektedir. Dış etkenler karşısında çeşitli tepkilerin elde edilebildiği akıllı malzemelerin farklı türleri bulunmakla birlikte, Nikel-Titanyum (NiTi) Şekil Hafızalı Alaşımlar (ŞHA), endüstride ticari kullanımları bakımından ön plana çıkmaktadır. Yüksek darbe dayanımları, süperelastik ve şekil hafıza etkisi davranışları, yüksek elektrik ve korozyon direnci ile uzun yorulma ömrü gibi özellikleri ile karakterize edilen NiTi ŞHA’ların üstün mekanik özellikleri, işlenebilirliğin zorlaşmasına neden olmaktadır. NiTi ŞHA’ların işlenmesinde tercih edilen talaşlı imalat prosesi ve kesme parametre değerleri uygun seçilmediği taktirde artık gerilmeler, ısıdan etkilenen bölgeler ve zayıf boyutsal hassasiyet gibi olumsuzlukların meydana gelmesi kaçınılmazdır. NiTi ŞHA’ların şekillendirilmesi sırasında üstün mekanik özelliklerinde, şekil hafıza ve süperelastik davranışlarında olası tahribatları en aza indirmek, modern imalat yöntemlerinin kullanılmasını gerektirmektedir. Bu çalışmada, modern imalat yöntemlerinden olan Aşındırıcılı Su Jeti (ASJ) tezgâhı kullanılarak NiTi ŞHA iş parçası üzerinde delik delme operasyonları gerçekleştirilmiştir. NiTi ŞHA’nın işlenmesinde ASJ yöntemi tercih edilerek diğer proseslere kıyasla ısıdan etkilenen bölgelerin ve termal hasarların oluşmaması/en aza indirgenmesi amaçlanmıştır. ASJ yöntemi ile talaş kaldırma operasyonları sonrası numune üzerinde oluşan delik formları kerf açısı bakımından incelenmiştir. Elde edilen veriler, NiTi ŞHA’ların işlenmesinde ASJ yönteminin tercih edilebilir olduğunu gösteren önemli sonuçları ortaya çıkarmıştır.
Anahtar Kelimeler: Nikel-Titanyum, Şekil Hafızalı Alaşımlar, Kerf Açısı, İşlenebilirlik.
|
