Nordic Gold diye adlandırılan bu alaşım bir çok ülkenin para pullarında kullanılmaktadır. %89 Bakır, %5 Zn, % 5 Al % 1 Sn dan oluşmaktadır. Döküm işlemi için 2 fırın kulanılmıştır. Üst ocakta kimyasal kompozisyon belirlendikten sonra alt ocağa sıvı metal aktarılmıştır. Alt ocaktan 1200 C0 ‘de yarı kontinü döküm sistemi ile 4 metre uzunlukta slab halinde 200*660 mm boyutlarında döküm işlemi gerçekleştirilmiştir. Slablar 5 saat 1100 C0 ‘de bekletildikten sonra sıcak haddeleme yöntemi ile 200 mm’den 18 mm kalınlığa indirgenmiştir. Frezeleme işleminin ardından yüzey kalitesi soğuk haddeye uygun hale getirilmiş ve 15 mm kalınlığa ulaşılmıştır. Şeritlere soğuk haddeleme işlemine müteakip yeniden kristalizasyon ısıl işlemi uygulanarak ilk olarak 7mm kalınlığa daha sonra 2.20 mm kalınlığa haddelenmiştir. %25 redüksiyon ile 1.66 mm nihai kalınlığa soğuk haddeleme yapılmıştır. 200 tonluk pres ile pul halinde numuneler elde edilmiştir. 5 farklı dökümden gelen şeritlerin her birinden 100 numune alınmıştır. Bu numunelerin 10 tanesi referans numuneleri olarak belirlenmiştir. Arta kalan 90 numune 600-650-750 C ve 60-90-120 dk kombinasyonları ile 9 farklı şekilde proses edilmiştir. Tüm numunelerin kimyevi içeriği atomik adsorbsiyon cihazı ile tayin edilmiş olup, sertlik değerleri Vickers sertlik yöntemi kullanılarak tespit edilmiştir. Ayrıca tüm numunelerin elektriksel iletkenlik değerleri de %IACS biriminden ölçülmüştür. Yapılan deneysel çalışmalar sonrasında ısıl işlem sıcaklığının artması ve sürenin artması tane büyümesine sebep olmaktadır. Bu durumun sonucu olarak sertlik sonuçlarında düşüş, elektriksel iletkenlikte ise artış olduğu gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Nordic Gold, Elektriksel İletkenlik, Mekanik Özellikler, Isıl İşlem, Tavlama
|