Günümüzde dış ve iç mekanlarda uygun aydınlatma kullanımı vaz geçilmez bir ihtiyaç haline gelmiştir. Ancak aydınlatma armatürleri elektrikli cihazlardır ve bazı yerlerde tehlikeli olabilir. Petrol ve gaz tesislerinde tehlikeli olarak sınıflandırılan alanlar, aydınlatmalar gibi kıvılcım üreten elektrikli ekipmanlar özel patlamaya dayanıklı koruma gerektirir. Yanıcı ve patlayıcı maddeler bulunduran yerlerde aydınlatma sisteminin maksimum güvenlikte olması can ve mal kaybının olmaması için kritik öneme sahiptir. Bu çok önemlidir çünkü bir patlamanın mallar, yaşam ve en azından çevre üzerinde belirli etkileri olabilir. Bunun önüne geçmek için kullanıcıları teşvik etmek için uygun fiyatlarda, daha verimli ve daha fonksiyonel yerli exproof olarak adlandırılan alev sızdırmaz veya patlamaya dayanıklı aydınlatma sistemlerine ihtiyaç vardır. Patlamaya dayanıklı ekipman, çevredeki patlayıcı ortamın tutuşmasını önlenecek şekilde tasarlanmalıdır.
Patlayıcı ortamlar tehlike derecesine göre sınıflara ayrılmış olup tarifleri IEC 60079-10 standardında yapılmıştır. Gaz ve buhar ortamına göre Zone 0 (çok tehlikeli), Zone 1 (tehlikeli) ve Zone 2 (az tehlikeli) olarak sınıflandırılmıştır. Toz ortamına göre ise göre Zone 20 (çok tehlikeli), Zone 21 (tehlikeli) ve Zone 22 (az tehlikeli) olarak sınıflandırılmıştır. Patlamaya dayanıklı elektrikli ekipmanın hedefi nedeniyle, yani patlayıcı ortam tehlikesi olarak sınıflandırılan yerlerde, bunların çevredeki patlayıcı ortamın tutuşmasını önleyecek şekilde yapılması gerekir. Tehlikeli patlayıcı ortamlarda çalışan ekipman, ATEX (Explosive Atmosphere) direktifi 2014/34/EU (AB Direktifi, 2014) hükümlerine uygun olmalıdır. ATEX olarak da bilinen muhtemel patlayıcı ortamda kullanılan teçhizat ve koruyucu sistemler ile ilgili yönetmelik, ürünlerin aşırı şartlar altında göstermesi gereken tepkileri ve karşılaması gereken gereklilikleri belirlemektedir.
Bu çalışmada Zone 1/21 ve Zone 2/22 ortamlarda kullanılabilecek exproof ve ATEX standartları gereği IP 66 koruma sınıfına dâhil aydınlatma armatürü tasarlanmıştır. Tasarlanan ürün %60 enerji tasarrufu sağlamış olup, ışık verimi 123 lm/W değerlerindedir. Tamamlanan çalışmalar sonucunda içerisinde oluşabilecek patlamayı dışarıya aktarmayacak şekilde dayanıklı ürün ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler: Armatür Tasarımı, Patlamaya Dayanıklı, Exproof, Aydınlatma Güvenliği, ATEX
|
