Yapılarda döşemelerin öncelikli görevi düşey yükleri karşılamaktır. Ayrıca her bir kattaki kolon ve perdeleri olağan bir yatay yer değiştirmeye karşı birbirine bağlar. Bu göreviyle, binaların deprem ya da rüzgar gibi yatay yüklere maruz kalması durumunda, bu kuvvetlerin düşey elemanlar arasında yayılmasını sağlayan diyafram davranışına olanak sağlar. Diyafram etkisi, bir döşemeyi teşkil eden bir veya daha fazla elemanın bir makas veya derin kiriş gibi çalışarak kendisine etkiyen yatay yükleri yayarak düşey elemanlara aktarmasıdır. Oluşan diyafram, binaların deprem performansında büyük önem taşımaktadır. Genellikle yerinde dökme betonarme döşemeler, iyi tasarlandıkları sürece, rahatlıkla rijitlik ve dayanım gerekliliklerini karşılayabilirler. Bu sebeple, yatay yükler altında tasarlanmış bir yapıda çoğu zaman döşemelerin davranışı üzerine hesap yapmaya ihtiyaç duyulmaz. Öte yandan, ön üretimli yapıların tasarımı yapılırken, bu şekilde bir diyafram davranışı, ön üretimli döşeme elemanları arasındaki kesme transferi mekanizmasına ve diğer yapısal elemanlar ile döşeme arasındaki bağlantılar ile ilişkili olduğu için doğrudan kabul görmez. Prekast sistemlerde diyafram davranışı bağ kuvvetlerine uygun bağlantılar yapılarak sağlanabilir. Diyafram bağ kuvvetlerinin belirlenmesinde literatürde farklı davranış teorileri vardır. Bu davranış teorilerinden en yaygın olarak kullanılanı derin kiriş teoremidir. Fakat derin kiriş teoremi bazı kabullere dayandığından çok fazla konservatif kalabilmektedir. Bu nedenle diyafram kuvvetlerinin sonlu elemanlar yöntemiyle belirlenmesi daha gerçekçi sonuçlar ortaya koyabilir. Bu bağlamda aynı kat planındaki bağ kuvvetleri iki farklı yöntemle belirlenerek derin kiriş teoremi ve sonlu elemanlar yöntemi arasındaki farkların açıklanması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Prekast Yapılar, Diyafram Davranışı, Sonlu Elemanlar Yöntemi, Derin Kiriş Teoremi, Döşeme Davranışı
|
