Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi elde etmek için kurulan tesislerin sayısı ve bu tesislerin kurulu güçleri her geçen yıl artmaktadır. Rüzgar enerjisi santralleri, hidroelektrik santrallerinden sonra dünyada en yaygın kullanılan yenilenebilir enerji kaynaklarıdır. Rüzgar santralleri rüzgar potansiyelinin yüksek olduğu dağlık bölgeler, kıyılar, deniz gibi dağıtık bir yerleşime sahiptirler. Bu nedenle iletim sistemine bağlanmak için hem santral içerisinde hem de santralden sonra önemli miktarda yeraltı kablosu kullanılmaktadır. Havai hat yerine daha çok yeraltı kablosunun tercih edilmesinde çevresel etmenler, birbirini kesmeden ilerleyebilecek havai hat güzergahlarının belirlenmesinin kolay olmayışı etkili olmaktadır. Yeraltı kablolarının kapasitesi havai hatlardan daha yüksek olması nedeniyle hatların az yüklü olmaları durumunda kapasitif reaktif güç ortaya çıkarmaktadırlar. Havai hatlar kullanılsa dahi değişken üretim nedeniyle bu hatlar kapasitif yüklenebilmektedir. Bu reaktif gücün kompanzasyonun da ucuz, etkili ve kompakt yöntem şönt reaktör kullanımıdır. Son yıllarda Avrupa'da kurulan rüzgar enerji santrallerinde kuru tip şönt reaktör kullanımının arttığı görülmektedir. Yenilenebilir enerji kaynakları üretim kapasitesi, enerji sistemlerinde artan bir ivme göstermesine rağmen geleneksel enerji üretimi ile karşılaştırıldığında öngörülemeyen ve değişken bir enerji üretimine sahiptir.B u nedenle yenilenebilir enerji kaynakları üretim kapasitesindeki artışın başarısı enerjinin iletimi ve dağıtımındaki sistem kayıplarının en aza indirilmesi ile desteklenebilir. Şönt reaktörler bu anlamda yüksek voltaj güç iletim hatlarında reaktif gücün dengelendiği oldukça kompakt ve düşük maliyetli bir çözümdür. Bu çalışma, 33 kV, hava aralıklı, dökme reçineli kuru tip şönt reaktör tasarım, imalat ve test aşamalarını detaylı olarak sunmaktadır. Tasarımdan devreye almaya kadar olan süreç şu adımları takip eder; (i) elektrik/termal/mekanik parçaların tasarımı, (ii) sargı/manyetik çekirdek, diğer mekanik parçaların imalatı, aktif parçanın montajı ve prototipin uygulanması, (iii) transformatörün rutin, tip ve özel olarak doğrulanması.
Anahtar Kelimeler: Kuru Tip, Şönt Reaktör, Hava Aralıklı
|
