Safranbolu, Batıkaradeniz Bölgesinin bir ili olan Karabük’ün en büyük ilçesi olarak geleneksel konut mimarisi ile ön plana çıkmaktadır. Geleneksel Safranbolu Evi, Geleneksel Türk Evi özelliklerini taşımasıyla mimari literatürdeki önemli konulardan biridir. Safranbolu; yapı ve yerleşme özelliklerine göre Çarşı, Kıranköy ve Bağlar bölümü olarak üçe ayrılırken geleneksel konut dokusu yoğunluğu Bağlar ve Çarşı bölümünde belirginleşmektedir. Bu çalışmada Safranbolu Bağlar, Bağlarbaşı mevkiinden seçilen 10 bağ evi plan tipleri, yapı malzemeleri, konut birimlerinin eski işleyişleri ve günümüz işleyiş şekilleri konu alınmaktadır. Plan tipolojilerinin incelenmesiyle cephe analizi yapıldığında açıklıkların kuzey cephelerde sağırlaştığı ve güney cephelerde sıklaştığı genellemesi yapılmaktadır. Bölgedeki evlerden seçilenler arasında sokakla kurulan ilişkinin, plan tiplerinin ve cephelerinin analiz edildiği bir katalog çalışması yapılmaktadır. Çalışmaya katkı sağlaması amacıyla seçilen sokaktaki ev sakinlerinin, evlerin eski kullanımlarıyla ilgili görüşleri alınarak anlatımları dikkate alınmaktadır. Bölgedeki Bağ Evi konut tiplerinin çevreyle olan ilişkisindeki durumunda sokak unsurunun önem tesir ettiği, girişlerin sokak cephesinden olmasından anlaşılmaktadır. Konutların içindeki mekanların işleyiş şeklinin günümüz hayatındaki yeri saptanmakta olup ortak özellikleri ortaya çıkmakta ve günümüze adapte olma şekillerindeki durumlar tespit edilmektetir. Bu çalışmanın sonucunda; Geleneksel Türk Evi’nin ve Geleneksel Safranbolu Evi’nin plan tipi özellikleri plan tiplojilerinin de ortak paydada buluşmasını sağlasa da Bağ Evlerinin özgün yapılar olup birbirinden farklılaştıklarını, her birinin ihtiyaca ve kullanıcıya göre oluştuğu tespit edilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Bağ Evleri, Konutlaşma, Kent Dokusu
|
