Bulundukları dönemde hem ticaretin yapıldığı hem de konaklama işlevi gören han ve kervansaraylar zamanla işlevlerini yitirmişlerdir. Döneminin mimari, kültürel, sosyal ve toplumsal değerlerini yansıtan, tarihin yazısız belgelerinden ve taşınmaz kültür varlıklarından olan bu atıl yapıların gelecek kuşaklara doğru bir şekilde aktarılması, yeniden işlevlendirme, restitüsyon, rekonstrüksiyon ve restorasyon yoluyla mümkündür. Son zamanlarda yeniden işlevlendirme en çok tercih edilen yöntem olmuştur. Yeniden işlevlendirme de ise uygun işlev seçimi önemlidir, uygun işlev seçimi için, yapının mimarisi ,çevresi ile olan ilişkisi, yeni işlevin ekonomik katkısı, bulunduğu bölgenin sosyal ve kültürel alt yapısı ele alınmalıdır. Ülkemizde, Selçuklu döneminde inşa edilmiş Denizli- Doğubayazıt güzergâhındaki kervansaraylar UNESCO geçici koruma mirası listesinde bulunmaktadır. Güzergah üzerinde bulunan 13.yy kervansaraylarından olan Ağızlara han yapıldığı dönemin ve Selçuklu mimarisinin izlerini yansıtan önemli yapıtlardan biridir.
Araştırma; nitel araştırma yöntemlerinden faydalanılarak yapılmış, nitel araştırma yöntemlerinden de etnografi yaklaşımı benimsenmiştir. Benimsenen bu yöntem dahilinde araştırma deseni oluşturulurken yapının çevresi ve mimari özellikleri incelenmiş, çalışmada araştırma aracı olarak literatür verileri incelenmiş, elde edilen veriler sonucunda SWOT analizi yapılmıştır. Analiz neticesinde yapının bulunduğu çevrede turizmin canlı olduğuna ve bölgenin tanıtımının yeterince yapılmadığı kanısına varılmıştır. Yapının mimarisi de göz önüne alındığında bölgenin tanıtımının yapılabileceği bir sosyal merkez işlevinin uygun olduğu düşünülmektedir. Çalışma kapsamında ihtiyaç haritası oluşturulmuş ve yapı için sosyal merkez önerisi getirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Selçuklu, Kervansaraylar, Yeniden işlevlendirme,
|
