Katalitik konvertörler motorlu taşıtlar kaynaklı emisyonların azaltılmasında kullanılan egzoz manifoldu ile susturucu arasında bulunan bir parçadır. Katalitik konvertörler, metal bir muhafaza içerisinde bulunan filtrenin üzerine emdirilmiş soymetaller ile egzoz emisyonlarını temizleme işlemini gerçekleştirmektedir. Bu soymetaller platin, rodyum ve paladyumdur. Platin ve paladyum egzozdan çıkan CO ve HC gazlarının oksidasyonunda katalizör olarak kullanılmakta iken, Rodyum ise egzozdan çıkan NOx gazının indirgemesinde kullanılmaktadır. Katalitik konvertörlerdeki taşıyıcılar bir diğer adıyla monolitler, üretim yöntemlerine göre kullanılan ana malzeme grupları metal ya da seramikten oluşturulmaktadır. Bu çalışmada filtre kısımları seramik malzemeden üretilen katalitik konvertörler incelenmiştir. Konvertörler motorun ilk çalışma anından sonra egzoz sıcaklığının yaklaşık 300 ᵒC civarına gelmesinden itibaren aktif duruma geçmektedir. Isıl direnci yüksek olmasından dolayı oksit esaslı seramik filtrelerin hammaddeleri arasında tüketimi en fazla olan gözenekli alümina (AI2O3) tabakası yer almaktadır. Alümina tabakası bal peteği şeklinde olup kanalları kare kesit halinde bulunmaktadır. Bu kesitlerin ölçüleri üreticilerin tercihlerine ve kaplama sonrası yapılan ölçümlere göre 1x1 mm boyutlarında, yaklaşık 0,17mm duvar kalınlığında olmaktadır. 400 cpsi olarak üretimi yapılan bu filtreler otomotiv sektöründe en çok tercih edilenlerdir. Egzoz emisyonlarını temizleme işlevi ise bu kanallara emdirilmiş katalizörler ile indirgeme ve oksitleme reaksiyonlarıyla gerçekleşmektedir. Bu çalışmada seramik esaslı monolitin ekstrüzyon prosesi ile üretim sürecindeki aşamalar incelenmiş ve değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Katalitik konvertör, Seramik filtre, Emisyon
|
