Su kaynaklarının optimal olarak planlanması ve işletilmesi, ülke ekonomileri ve hayat standartları gibi unsurları içerisinde bulunduran karmaşık bir yapıya ve sürece dayanmaktadır. Su kaynakları planlaması, istenilen amaçlar doğrultusunda ve öngörülen kriterler çerçevesinde su kaynaklarının en verimli kullanımını sağlayacak faaliyetlerin tamamını kapsamalıdır. Bu kapsamda çok barajlı havzalarda birçok amaç için su kaynaklarının planlaması ve yönetimi önem kazanmaktadır. Son yıllarda optimizasyon tekniklerinin, simulasyon modellerinin ve veriye dayalı modellerin kullanımı giderek arttığı görülmektedir. Bu teknikler ve modeller geleneksel kontrol tekniklerine de alternatif bir yaklaşım oluşturmaktadır. Bu çalışmada, çok amaçlı ve çok barajlı bir su kaynakları sistemi tanımlanmıştır. Bu sistem üzerine uzun süreli planlama işletme optimizasyon modeli kurulmuştur. Uzun süreli planlama için geliştirilen optimizasyon modelinde ardışık yaklaştırmalı dinamik programlama optimizasyon tekniği kullanılmıştır. Kurulan model, Seyhan Havzası’nda Seyhan Nehri ana kolu üzerinde ardışık olarak bulunan çok amaçlı ve çok barajlı bir su kaynakları sistemine uygulanmıştır. Modelde amaç fonksiyonu iki aşamaya sahiptir. Bu sistemde ilk olarak kurak dönem akımlarıyla güvenilir güç enbüyüklenmeye çalışılmıştır. Elde edilen güvenilir güç sistemde kısıt olarak tanımlandıktan sonra, toplam enerji enbüyüklenmiştir. Sonuç olarak, elde edilen sonuç enerji üretimi bakımından karşılaştırıldığında, optimizasyon modelinin daha iyi sonuç ürettiği görülmüştür. Modelden elde edilen güvenilir ve ortalama güç değerleri diğer yaklaşımlardan çok daha iyi sonuç verdiği görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Çok Barajlı ve Çok Amaçlı Sistemler, Ardışık Yaklaştırmalı Dinamik Programlama, Enerji Üretimi
|
