Son yıllarda Istanbul da gündemde olan kentsel donüşüm-yenileme süreci, şimdiye kadar birçok binanın yenilenmesi yapılsa bile bundan sonraki binaların ve ya yaşam alanlarının yenilenmesi ve ya yeniden oluşturulması için yakın gelecekte devam edecektir. Bu yenilenmenin temel sebebi Deprem bölgesinde bulunan İstanbul’un sahip olduğu neredeyse bütün binaların Depreme karşı yetersiz olmasından kaynaklanıyor. 1999 yılında yaşanan depremin acı sonuçları ile yüzleşen toplumumuz, sonrasında deprem konusunda daha hassas ve bilinçli hale gelerek bunun gereklerini talep etmektedir. Bununla birlikte yapıların nitelik olarak değişen yaşam standartlarına uyum sağlamaması, modernlikten uzak kalması ve malzeme teknolojisi konusunda geri kalması yenilenme sürecini tetikleyen unsurlar olmuştur. Yenilenme süreci sonunda ortaya çıkan yaşam alanı kalitesi, projeden projeye değişmektedir. Bu bağlamda proje öncesinde ciddi ve derin araştırmalar yapılarak sorunların neler olduğunu tam manasıyla ortaya koyup, çözüme bunların referansında ulaşmak, temel amaç olmalıdır.
Bu makalede, İstanbul Kadıköy’de yapılan yenileme örneklerini detaylı bir şekilde inceleyerek, Kadıköy’deki yenilemeye nasıl yaklaşıldığı,kazanım ve kayıpların sonucunda gelinen nokta ile ilgili genel bir bilgi verilmeye çalışılacaktır. Kadıköy, mahallelerinde çoğunlukla konut yapılarının bulunduğu, bunların 3 te 1 kadarı şimdiye kadar yenilenme sürecinde olan ve geri kalanı da yakın gelecekte yenilenecek yapılara sahiptir. Merkez bölgesi tarihi açıdan çok zengin olup yıllar öncesinde insanların yaşam bölgesi olarak seçip geliştirdikleri yer olmuştur. Buna bağlı olarak bu bölgede binaların tarihsel derinlikleri ve oluşturdukları sokak silüetleri kapsamında yenilenmesi diğer bölgelere göre zor olan bölgedir. Yönetmelik esaslarınca da koruma altına alınmış yükseklik sınırı, yenilenme sonrası ek bir mülk ortaya çıkaramadığından yatırımcıların tercih bölgesinin dışında kalmaktadır. Bu yönetmelik ile koruma Bağdat Caddesi üzerindeki binalar sahil adası ve Acıbadem mahallesindeki bazı parseller içinde geçerlidir. Nispeten Bağdat Caddesi ve Acıbadem Caddesi üzerindeki binalarda silüet için tarihi bir doku bulunsada, sahil adasında yükseklik sınırı buranın denize en yakın parseller olmasından kaynaklanır. Diğer parsellerde son yakın zamanda imar planlarına işlenen 15 kat sınırı geçerlidir. Bu karar yaklaşık 1 yıl kadar önce, bölgedeki konut ve nüfus yoğunluğunu kontrol altına almak, silüet dengesini insiyatiflere bırakmamak ve taks kaks dengesini sağlayarak kat alanı küçültülmüş ancak yükseltilmiş binaların önüne geçmek için alındı. Aynı zamanda getirilen yeni yönetmelikler ile bu sürece katkı sağlanılması amaçlanmış, dönüşüm ve ya yenilenme yapılan binada yenilemeden önceki büyüklükler çok fazla küçülmemesi amacı ile balkon hakkı gibi ilave m2 ler verilmiştir. 03.07.2017 tarihli Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği ile Kaks : 2.07 çarpım değeri ile bütün emsal toplamının %30 u kadar fazla olabilecek şekilde bina çekirdeği ve açık-kapalı balkon hakları yeni yapıların tasarımı için yürürlüktedir. Bu bağlamda dönüşümden sonra balkonlu yapılar elde edilmek istenilse de, yenileme sonrası ortaya çıkan m2 lerin insanları tatmin etmeyişi ve bir takım ekonomik kaygılar neticesinde daire içerisinde başka bir birim gibi tasarlanmaktadır. 03.07.2017 yönetmeliği bundan önce gelen 2 yönetmeliğin yanlışlarından dönülmesi amacıyla getirildiyse de yine de istenilen sonuç alınamamaktadır. 2014-2015-2016 yıllarında bölgede parsel bazında hızlı bir dönüşüm ve projelendirme yaşansa da sonrasında ve günümüzde biriken konut fazlası ve fiyatların dengesizliği bu yenilenme sürecini yavaşlatmıştır.
Kullanılan method, niteliksel ve niceliksel kavramları aynı ayda içermektedir. İncelenecek örneklerin birçok kriter ile karşılaştırılması sonucunda ortaya çıkacak veriler bu araştırmanın sonucunu ortaya koyacak veriler olacaktır. Bununla beraber mimari çalışmalardan edinilen bilgiler ve örneklemeler, incelenen birçok alanda bilimsel araştırmalar kavram olarak niteliksel girdiler oluşturucaktır.
Anahtar Kelimeler: Kentsel Dönüşüm, Yenileme, Apartman, Deprem, Kadikoy, Istanbul, Yönetmelik
|
