Sanayi devrimi ve sonrasındaki gelişmelerle birlikte nüfus artışı, kentleşme, teknolojik gelişmeler gibi faaliyetlerle çevre sorunları hızlanmış ve bu sorunların gelecekte sebep olacağı felaketlerin 1970’lerde fark edilmesiyle sürdürülebilirlik kapsamında bazı önlemler alınmaya başlanılmıştır. Yaşanan çevre sorunlarından biri olan atık üretimindeki en önemli payı yapısal atıklar oluşturmaktadır. Yapısal atıklar, yapı malzemelerinin yaşam döngüsü sürecinin (hammadde edinim, üretim, taşınma, depolanma, yapım, onarım ve yıkım gibi) çeşitli aşamalarında biçim değiştirmesiyle oluşmaktadır. Bu atıkların tehlikeli ve tehlikesiz olarak ayırılmadan denetimsiz şekilde çevreye bırakılmaları; toprak, hava ve su üzerinde önemli tahribatlara sebep olmaktadır. Yapısal atıkların oluşturduğu olumsuz etkilerin önlenebilmesi için denetimli ve planlı yapısal atık yönetimi gerekmektedir. Çalışmanın amacı doğrultusunda yapısal atıkların azaltılabilmesi için yapı malzemelerin yaşam döngüsünün incelenmesi ve beton, ahşap, metal, plastik ve cam gibi yapı malzemeleri ve bu malzemelerden yapılmış olan yapı elemanlarının atık yönetimi kapsamında yeniden kullanımı ve geri dönüştürülme şekilleri araştırılmış ve atık miktarını azaltılmasını sağlayacak yöntemler çalışmada verilmiştir. Sonuç bölümünde yapı öncesi, yapı ve yapı sonrası dönemlerde uygulanacak yapısal atık yönetimi ile atık miktarının azaltılması, enerji ve malzeme korunumun sağlanması için çıkarılan sonuçlar ve öneriler verilmiştir. Çalışma ile genel olarak yapısal atık yönetimi konusunda farkındalığın artırılması hedeflenmektedir. Bu doğrultuda çalışmanın, atık yönetimi bina yıkımından önce tasarım aşamasında öngörülecek planlama bilincinin oluşturulması, yapıda uygulanacak bakım ve onarımlarla yapı malzemelerinin etkin kullanım bilincinin arttırılması, yapı sonrası dönemde çalışacak uzmanların yetiştirilmesi ve döküm ve bertaraf işlemleri sırasında kontrollerin yapılması konularında katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Yapısal atık, Yapı malzemesi, Sürdürülebilirlik, Geri dönüşüm, Yeniden kullanım
|
