Çalışmada mimar Turgut Cansever ve toplum bilimci Henri Lefebvre’nin mekân üzerine geliştirdikleri düşünceler sorgulanmaktadır. Farklı kültür ve ideolojileri benimsemiş bu kişilerin söylemleri benzer zeminde “yaşanan mimari” ve “yaşanan mekân” kavramlarıyla buluşturulmuştur. Lefebvre’nin “yaşanan mekân” söylemi çerçevesinde, Cansever’in felsefi evreninden üretilen “yaşanan mimari” çıkarımının arandığı sorgulamada, iki yaklaşımın hangi noktalarda kesiştiği izlenirken, yöntem olarak Cansever’in şehir örneklemelerinin ve söylemlerinin incelenmesi benimsenmiştir. Lefebvre’nin “yaşanan mekân”ı, hareketli oluşuyla dönüşür, dönüştürerek üretir ve üretilir. Bu değişkenliklerin akışıyla hayatın içinde özgürce kendiliğinden oluşabilmektedir. Böylelikle mekân ve insan ilişkisine göre insanın var oluşunun mekânda nasıl gerçekleştiği sorgulanırken insan bedeninin ritmik hareketleri şehrin dinamizminin mekânsal karşılığına bağlanmaktadır. Cansever felsefesinde ise “yaşanan mimari” çıkarımının, mekânı kapsayan her şey ve varlığın, eylemin meydana geldiği yer olduğu görülür. Varoluşu algılamak, yaratılan her şeyi kendi iç yolculuğuna dahil etmek, mekânı insan çerçevesinde sorgulamayı gerektirmektedir. Hareket halindeki insanın her adımında görülen, birbirine eklemlenen farklı şeylerin olması şehri oluşturan farklı köşelerle, sokaklarla ve meydanlarla karşılaştırmakta böylece varlığın dinamizmi şehirde algılanır hale gelmektedir. Çalışma, Cansever’in şehir örneklemeleriyle onun söylemleri içerisinden üretilmiş “yaşanan mimari” çıkarımının, Lefebvre’nin “yaşanan mekân” söylemiyle benzerliklerinin sorgulandığı bir değerlendirmedir. Cansever ve Lefebvre farklı kültürel değerlere, inançlara sahip, farklı coğrafyalarda yaşamış iki 20.yy. düşünürü olmalarına rağmen kişisel karakterleri bağlamında ortaya koydukları mekân ve mimariye dair söylemler, bütünlük içerisindedir. Mekân, varoluş olarak canlı, dinamik, süreklilik barındırmasıyla benzerlik göstermekte ve anlamsal açıdan yakın zemin üzerindedir. Sonuç olarak benzerlik taşıyan bu kavramlar, Cansever ve Lefebvre’nin mekâna dair düşüncelerindeki çok kapsamlı ilişkilerinin bir arada buluşturulma çabasıdır.
Anahtar Kelimeler: Turgut Cansever, Henri Lefebvre, Yaşanan Mimari, Yaşanan Mekan, Şehir
|
