ÖZ: Yeryüzü sahip olduğu farklı iklim ve coğrafik özellikler nedeniyle çok çeşitli doğal ekosistemlere sahiptir. Ancak günümüzde bu doğal ekosistemler gelişen teknoloji, sanayileşme, yoğun nüfus artışı ve kentleşmenin baskısı altındadır. Özellikle kentlerdeki hızlı nüfus artışının sebep olduğu yoğun yapılaşma, doğal kaynakların onarılamayacak biçimde yok olmasına neden olmaktadır. Bunun sonucunda çevresel sorunlar ile birlikte canlı ölümleri ortaya çıkmaktadır. Türkiye’de son yıllarda gelişen teknoloji, nüfus artışı ve dış göçlere bağlı olarak arazi örtüsü ve arazi kullanımında (AÖ/AK) büyük değişiklikler yaşayan ülkelerden biridir. Bu değişimin sonucu olarak ülkemizde doğal alanlar, meralar, biyoçeşitlilik, tarım ve orman alanları büyük ölçüde zarar görmektedir. Ülkemizde, AÖ/AK değişikliklerin etkilerinin tespit edilmesi ve bu alanların gelecekte nasıl kullanabileceklerinin ve korunabileceklerinin ortaya konulması sürdürülebilir bir gelecek için zorunlu bir ihtiyaçtır. Bu nedenle, süregelen alan kullanım sisteminin yeniden düzenlenebilmesi için geçmişten günümüze AÖ/AK değişimlerinin analiz edilerek AÖ/AK tipleri arasındaki rekabet dinamikleri ile gelecekte de etkin olacağı düşünülen kullanımların belirlenmesi ve doğal potansiyele uygun alan kullanım planlarının bu veriler doğrultusunda oluşturulması gerekmektedir. Bu nedenle çalışmamızın ana amacını çeşitli verileri kullanarak Türkiye’deki AÖ/AK değişiminin nedenleri ve sonuçları oluşturmaktadır. Bu amaçla çalışmada ülkemizde bu konu ile ilgili daha önceki yıllarda yapılmış olan çalışmalar değerlendirilerek Türkiye’de AÖ/AK değişimlerinin nedenleri ve sonuçları incelenmiş ve bu konuda alınması gereken önlemler hakkında bilgiler verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: sürdürülebilirlik, değişim, arazi örtüsü ve arazi kullanımı, Türkiye
|
