Kentsel dönüşüm, son zamanlarda ilgili çevrelerce yoğun olarak tartışılan konulardan biri olarak ortaya çıkan bir kavramdır. Geçmişi 19. yüzyılın Sanayi Devrimi’ne kadar dayanan kentsel dönüşüm, şehirlerin dinamizminin bir sonucu olarak, önemini korumaktadır. Kentsel dönüşümün yeni ve farklı bir anlayışla yeniden gözden geçirilmesi, tartışılması ve değerlendirilmesi gerekmektedir. Türkiye’de planlama ve kentsel dönüşüm sürecinde en temel sorunlardan bir tanesi mülkiyete müdahale gerekliliği ve bunun zorluklarıdır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda mülkiyet hakkı tanımının olduğu ve bunun da ancak kamu yararı amacıyla sınırlandırılabileceği hükmü getirilmiş olması nedeniyle, mülkiyet ve buna müdahale biçimleri kentsel dönüşüm sürecinde yasal düzenlemelerde çözüm aranması gereken başlıklardan bir tanesidir. Bu bildiride, kentsel dönüşüm çalışmalarını yönlendiren yasalar ve yönetim ile ilgili mevzuat irdelenmiştir. Kentsel dönüşüm sürecinde sorunun kaynaklandığı alanlardan birisi parçalı yasal sistem ve çok başlı yönetim yapısıdır. Bu süreçte öne çıkan ilgili yasaların kentsel dönüşüm uygulamalarına etki eden maddeleri araştırılmış ve tanımlanmıştır. Buna göre, kentsel dönüşümü yönlendiren yasal ve yönetsel yapı, T.C. Anayasasının değerlendirilmesi, 3194 Sayılı İmar Kanunu'nun değerlendirilmesi, yönetimle ilgili mevzuatın değerlendirilmesi, 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu'nun değerlendirilmesi, 634 Sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu'nun değerlendirilmesi, 775 Sayılı Gecekondu Kanunu'nun değerlendirilmesi, 2985 Sayılı Toplu Konut Kanunu'nun değerlendirilmesi, 1164 Sayılı Arsa Ofisi Kanunu'nun değerlendirilmesi, 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun değerlendirilmesi ve 863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun değerlendirilmesi yapılarak Türkiye’den uygulanmış iki tane Kentsel Dönüşüm Projesi, mevzuattaki bu yasalara göre değerlendirilmiştir ve incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kentsel dönüşüm, yasal çerçeve, imar kanunu, toprak mülkiyeti, arsa ofisi kanunu
|
