Kültürel mirasın korunmasına ilişkin geliştirilen uluslararası kuramsal tartışmaların gündemine giren güncel konulardan biri modern mimarlık ürünlerinin korunması olgusudur. 1980’lerin sonundan itibaren DOCOMOMO, UNESCO, ICOMOS ve Avrupa Konseyi gibi uluslararası örgütler tarafından geliştirilen yaklaşımlar ışığında modern mimarlık akımını temsil ettiği kabul edilen pekçok kamusal, sosyal, kültürel, eğitim ve konut işlevine sahip yapı örnekleri, ulaşım yapıları, yerleşke ölçeğinde tasarlanan lojman yerleşimleri, bir kısmı sanayi mirası kapsamında da değerlendirilen sanayi üretim alanları korunması gerekli kültürel miras kapsamına alınmaya başlanmıştır. Günümüzde modern mimarlık mirasının korunmasına yönelik teknik, sosyal, ekonomik ve yasal ilkeler tartışılmaya devam etmekte, farklı ülkelerde farklı yaklaşımlar geliştirilmektedir. Modern mimarlık mirası ürünlerinin önemli çoğunluğunun dönemin yaygın yapım sistemi olan betonarme yapım tekniği ile inşa edilmiş olmaları; kimi örneklerde petrokimya bazlı yapı malzemelerinin kullanılmış olması gibi sebeplerle, bu yapıların korunmasına yönelik geliştirilecek yöntemsel ve ilkesel yaklaşımları, kültürel mirasın diğer alanlarından daha farklı kılmaktadır. Diğer taraftan kentsel planlama ve dönüşüm yaklaşımlarına ilişkin geliştirilen politikalar, mimarlık mirası potansiyeli olan birçok yapının koruma altına alınamadan yıkılmasına sebep olmakatdır. Bu bildirinin amacı, Türkiye’de modern mimarlık mirasının korunmasında yapım sistemlerinden kaynaklanan sorunların tanımlanması ve geliştirilen yaklaşımların mevcut yasal mevzuat bağlamında değerlendirilmesidir. Bu kapsamda, Mersin’den örneklem araştırma için seçilen 1950-80 dönemi çok katlı konut yapıları üzerine gerçekleştirilen araştırma sonuçları; yapısal riskler ve özgünlük (authenticity) ilkeleri bağlamında tartışılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Modern Mimarlık, Kültürel Miras, Yapım, Özgünlük, Koruma
|
