BİLDİRİLER

BİLDİRİ DETAY

Aytaç YILDIZ, Engin Ufuk ERGÜL, Tayfun ÖZBEK
ÜRÜN GELİŞTİRME FAALİYETLERİNDE YALIN ÜRETİM FELSEFESİNİ UYGULAYAN FİRMALARIN ÜRÜN GELİŞTİRME PERFORMANSININ GRİ İLİŞKİSEL ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ
 
Öz: Giriş: Küresel rekabet ortamlarında avantaj sağlamak için giderek önem kazanan sürekli iyileştirme, firmaları ürünlerini sürekli olarak daha iyi üretmeye zorlamaktadır. Rekabet avantajı elde edebilmek ve değişen tüketici tercih ve ihtiyaçlarına kısa sürede cevap verebilmek için yeni ürün geliştirme önem kazanmaktadır. Müşterilerin talebini en iyi şekilde anlayan ve bu talebe en hızlı şekilde yanıt verebilen firmalar pazarın lideri olmaktadırlar. Bu da yeni ürün geliştirme prosesinin günümüzde ne kadar önemli olduğunun en açık kanıtıdır. Ürün geliştirme proseslerindeki en önemli dar boğazların başında hiç şüphesiz, yeni model ve ürünlerin daha kısa zamanda pazara çıkartılabilmesi, maliyetlerin düşürülerek rekabet gücünün arttırılması ve kalitenin yükseltilmesi gelmektedir. Yeni ürün geliştirme aşamaları içinde en fazla maliyet harcaması gerektiren bu aşamalarda harcanan zamanı kısaltmak için firmalar her türlü çabayı göstermektedirler. Ürün geliştirme performansının artması için, yeni ürün geliştirme prosesinin hızlı bir şekilde başlaması ve mümkün olduğunca kısa çevrim süresinde bitmesi gerekmektedir. Daha büyük ürün karmaşıklığı ve yeniliğiyle geliştirme zamanının uzunluğu artmaktadır. Ürün geliştirme çevrim zamanı uzarsa, firma, yeni ürünlerden elde edeceği cironun toplam ciroya oranı gibi, ürünü pazara geç sunma maliyetlerine katlanmak zorunda kalmaktadır. Pazara ürünü ilk sunan firma bu avantajını değerlendireceğinden daha sonra yapılacak pazar girişlerinde o üründen elde edilecek gelirden mahrum kalınmaktadır. Yeni ürün geliştirme prosesinin hızla tamamlanması firmaya rekabet avantajı getireceğinden, prosesin tüm gereklerinin yerine getirilmesi sırasında zaman kavramının da dikkate alınması gerekmektedir. Yeni ürün geliştirme çevrim zamanlarının azaltılması yolunda firmalar farklı yollar ve yöntemler uygulamaktadırlar. Bu konuda yapılan çalışmalar göstermiştir ki çevrim zamanındaki bu azalma yalın üretim teknikleri kullanılarak da başarılmaktadır. Çünkü yalın üretim, firmaların üretim operasyonlarında katma değer oluşturmayan faaliyetlerin azaltılmasını ya da ortadan kaldırılmasını sağlayarak israfları ortadan kaldırmakta ve zaman tasarrufu sağlamaktadır. Böylelikle üretim yapan firma katma değer oluşturmayan faaliyetlere değil asıl işine odaklanarak verimliliğini artırmış olacaktır. Ürün geliştirme faaliyetlerinde ise birçok katma değer oluşturmayan faaliyet bulunduğundan firmaların ürün geliştirme performanslarını artırmak için bunların azaltılması veya ortadan kaldırılması gerekmektedir. Kapsam: Bu amaçla ürün geliştirme faaliyetlerinde yalın üretim tekniklerini uygulayan firmaların ürün geliştirme performanslarının incelenmesi gerekmektedir. Bu amaç için bu çalışmada Marmara Bölgesi’nde faaliyet gösteren 51 KOBİ firmasına ürün geliştirme faaliyetlerinde kullandıkları yalın üretim felsefesini içeren uygulamalar ile ilgili bir anket çalışması yapılarak yalın üretim uygulamaları ile ürün geliştirme performansı arasındaki ilişki incelenmiştir. Sınırlıklar: Araştırma sadece Marmara Bölgesi’nde bulunan 51 KOBİ firması ile sınırlandırılmıştır. Yöntem: Çalışmada ilk olarak, literatür taraması yapılarak firmaların ürün geliştirme faaliyetlerinde uyguladıkları yalın üretim ile ilgili uygulamalar; ürün geliştirme operasyonlarını basitleştirmek, ürün geliştirme prosesindeki gecikmeleri ortadan kaldırmak, ürün geliştirme prosesindeki gereksiz adımları ortadan kaldırmak, ürün geliştirme operasyonlarını hızlandırmak ve eş zamanlı mühendislik uygulaması olarak belirlenmiştir. Bu uygulamaları kapsayan toplam otuz faaliyet belirlenmiş ve bu faaliyetlerin firmalar tarafından yapılıp yapılmadığını içeren 5’li likert ölçeğine göre bir ankete dönüştürülmüştür. Bu ankette ayrıca firmaların ürün geliştirme performansını tespit etmeye yönelik yedi sorudan oluşan bir ölçek de yer almıştır. Anket uygulamasından elde edilen veriler Gri İlişkisel Analiz (GİA) yöntemiyle analiz edilmiştir. Verilerin GİA yöntemiyle analiz edilmesinde yalın üretim felsefesi uygulamalarının her biri bir kriter ve firmalar ise alternatifler olarak ifade edilmiştir. Yalın üretim felsefe uygulamaları için GİA yönteminin uygulama adımları uygulanmış ve gri katsayılara göre firmaların sıralaması yapılmıştır. Daha sonra ürün geliştirme performansı için GİA yöntemi uygulanmış ve firmaların sıralaması elde edilmiştir. Son olarak her iki GİA yönteminden elde edilen sıralamalar karşılaştırılmıştır. Bulgular: Yapılan karşılaştırmaya göre ürün geliştirme faaliyetlerinde yalın üretim felsefesi uygulamalarını gerçekleştiren firmaların ürün geliştirme performanslarının da yüksek olduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Çalışmadan elde edilen bulgular, firmaların ürün geliştirme performanslarını artırmaları için; ürün geliştirme faaliyetlerindeki operasyonlarını basitleştirmeleri, gecikmeleri ve gereksiz adımları ortadan kaldırmaları, operasyonlarını hızlandıracak CAD/CAM vb. teknolojileri kullanmaları ve eş zamanlı mühendislik uygulamasını yapmaları gerektiğini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler: Ürün Geliştirme, Yalın Üretim, Gri İlişkisel Analiz



 


Keywords: