Yapıların kontrollü yıkımı ve çöküş mekanizması konusu gün geçtikçe önem kazanmaktadır. Tüm kamu ve özel bina türleri: kasırga, tsunami, deprem, patlamalar, araç etkileri, yangınlar ve insan hataları ve hatta terörist saldırıların neden olduğu beklenmedik olaylara maruz kalabilir. Bu tür olaylar bina yapısında yerel hasara neden olup etkinin olduğu anda veya ilerleyen zamanlarda yapıda çökmeye sebebiyet verebilir. Ayrıca dinamik performansı yetersiz yapılar deprem etkisi sonucu çökebilir veya kontrollü yıkımının yapılması gerekebilir. Ülkemizde depremde hasar görmüş yapıların hızlı bir şekilde boşaltılıp kontrollü yıkımının yapılması gerekmektedir. Özellikle yüksek katlı yapıların yıkılmasında veya zamanın kısıtlı olduğu durumlarda kullanılabilecek tek yöntem patlayıcı ile kontrollü yıkım yöntemidir. Son yıllarda birçok ülkede yüksek katlı binalar, köprüler, silo yapıları, çelik yapılar vb. yapıların yıkılması için kontrollü patlatma tekniklerinin kullanımı yaygınlaşmaya başlamıştır. Günümüzde mühendislik problemlerini çözmede ağırlıklı olarak sonlu elemanlar yöntemi kullanılmaktadır. Ancak bu yöntemde küçük parçalara ayrılan modelde her parçacık düğümlerle birbirine bağlanmıştır ve bu düğümler birbirinden ayrılmaz. Yıkım mekanizmasındaki parça kopmalarını, kopan parçaların çevreyle etkileşimini incelemek ve bu durumun simülasyonunu elde etmek için yeni yöntemler araştırılmaya başlanmıştır. Görece olarak yeni yöntemler olan ayrık elemanlar yöntemi ve uygulamalı elemanlar yöntemi özellikle büyük ölçekli yapıların yıkım mekanizmasını anlamlandırma kullanılmaktadır. Bu çalışmada bahsi geçen yöntemler incelenmiş ve bunlarla ilgili karşılaştırmalar ortaya konmuştur.
Anahtar Kelimeler: Kontrollü Yıkım, Simülasyon, Aşamalı Çökme, Patlatma, FEM, DEM, AEM
|
