Alüminyum alaþýmlarý özellikle son 20 yýl içinde kullanýmý artan malzemeler arasýnda ön sýralarda yer almaktadýr. Bunun en önemli nedenlerinden birisi istenilen mekanik özellikleri saðlamanýn yaný sýra nihai ürün aðýrlýðýnda elde edilen hafifleþtirmedir. Ancak döküm yöntemi kullanýlarak üretilen her malzeme gibi üretimde kullanýlan parametreler istenilen özelliklerin elde edilmesinde büyük bir öneme sahiptir. Bu parametrelerden birisi de döküm sýcaklýðýdýr. Alüminyum alaþýmlarýnýn oksitlenme eðilimi sýcaklýk arttýkça yükselmektedir. Bu nedenle daha yüksek sýcaklýklarda gerçekleþtirilen ergitme iþlemi sývý metal kalitesini olumsuz yönde etkilemesinin yaný sýra enerji verimliliði açýsýndan da katma deðeri olmayan bir maliyet yaratmaktadýr. Bunun yaný sýra döküm iþleminin yüksek sýcaklýklarda yapýlmasý durumunda kokil kalýplarda kullanýlan soðutma sistemleri hýzlý katýlaþmayý saðlayamayarak dendrit boylarýnda artýþa neden olmaktadýr. Dendirit boylarýnýn artmasý ile birlikte katýlaþma sürecinde porozitelere neden olarak mekanik özellikleri olumsuz yönde etkilemektedir. Gerçekleþtirilen bu çalýþmada ergitme ve gaz giderme prosesleri ayný olan fakat farklý döküm sýcaklýklarý (680, 690, 700, 710, 720 ve 730) ile üretilen numuneler incelenmiþtir. Farklý döküm sýcaklýklarý kullanýlarak çekme test çubuðu numuneleri üretilmiþtir. Çekme test iþlemi için numuneler DIN EN ISO 6892-1 normuna göre hazýrlandý ve test DIN EN 10002-1 normuna göre Zwick Z100 model test cihazý kullanýlarak gerçekleþtirildi. Bunun yaný sýra çekme test sonuçlarý kullanýlarak kalite indeksi hesabý yapýldý. Elde edilen sonuçlara göre düþük döküm sýcaklýðý ile üretilen numunelerin mekanik özelliklerinde artýþlar elde edilirken özellikle standart sapma deðerlerinin oldukça düþük olduðu görülmüþtür.
Anahtar Kelimeler: Alüminyum alaþýmlarý, mekanik özellikler, döküm sýcaklýðý
|