Titreþim ve ses yalýtýmý otomotiv endüstrisinde önem arz eden bir konudur. Optimizasyon ve tasarýmý uygun bir biçimde yapýlmamýþ tahrik organlarýndan kaynaklý meydana gelebilecek titreþim, kullanýcýnýn konforunu ve sürüþ güvenliðini olumsuz yönde etkileyecektir. Bu sebeple, otomotiv sektöründe kullanýlan titreþim sönümleme elemanlarýnýn tasarýmý son derece kritiktir. Bahsedilen sönümleme iþlevi için viskoelastik ve hiperelastik yapýsýndan dolayý kauçuk malzemeler tercih edilmektedir. Bu çalýþmada aðýr hizmet ticari araçlarýnda kullanýlan kardan þaftý üzerindeki þaft aský lastiðinin geometrik validasyon iþleminin ömre ve rijitlik deðerlerine olan etkisi incelenmiþtir. Kauçuk ve metal malzemelerin karekteristikleri ile analitik olarak tek serbestlik derecesinde gerilme, statik ve dinamik rijitlik gibi analizler yapýlabilsede çok serbestlik dereceli durumlarda bu gibi hesaplarýn analitik olarak yapýlabilmesi mümkün deðildir bu sebeple çözüme sayýsal yöntemler yani sonlu elemanlar analizi (FEA) ile ulaþýlabilir. Kauçuk malzemede mevcut parçalarda kýrýlmalarýn yaþandýðý bölgeler tespit edilerek, hedef bölgelerdeki gerilme yoðunluklarýný düþürmek için geometrik optimizasyonlarý gerçekleþtirilmiþtir. Gerçekleþtirilen tasarým optimizasyonlarýnýn, farklý yükler altýnda yapýlan deneylerde gerilme durumlarýnýn karþýlaþtýrýlmalý analizleri yapýlmýþtýr. Ýlk üretilen prototip Tekno tasarýmý için en çok kýrýlmalarýn yaþandýðý noktalarda gerçekleþtirilen analizlerden elde edilen sonuçlara göre; diðer U saclarýna kýyasla,1. node gerilme ölçümünde %20, 2. node gerilme ölçümünde %45, 3. node gerilme ölçümünde %55’lik iyileþtirmeler elde edilmiþtir. Gerekli optimizasyonlar neticesinde, üretilen 6 prototip arasýndan, eksenel, radyal(y) ve radyal(z) yönlerinde gerekli müþteri isterlerini karþýlayan Tekno 2 prototipinin en uygun olduðu sonucuna varýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Þaft Aský Lastiði, Kauçuk, Titreþim, Sönümleme, Sonlu Elemanlar Analizi
|
