Akhisar tarihin her döneminde önemini korumuþ, yaklaþýk 9000 yýllýk bir tarihe ve 5000 yýllýk kentlilik bilincine sahip bir þehir. Tarih boyunca birçok farklý döneme tanýklýk etmiþtir. Hititler, Akatlar, Lidyalýlar, Romalýlar, Bizanslýlar, Saruhan’lýlar ve Osmanlýlar tarafýndan yönetilmiþ ve jeopolitik konumu nedeniyle (Ýzmir Ýstanbul Yolu üzerinde yer almasý- batý Anadolu ulaþým aðý içerisindeki yeri) her zaman önemli kentlerden ve ticari merkezlerden biri olmuþtur. Dünyanýn en ileri gelen Lidya Metropolisleri arasýnda yer alan, loncalar eþliðinde yönetilen, mesleki örgütlenmenin hat safhada olduðu ve paranýn basýldýðý önemli ticari kentlerden biridir. Ýncil’de adý geçen kentlerden; Ephesos (Selçuk), Smyrna (Ýzmir), Pergamon (Bergama), Sardes (Salihli), Philadelphia (Alaþehir-Manisa), Laodikea (Denizli), Thyateira (Akhisar) Hristiyanlýðýn yayýldýðý ilk yedi kiliseden biri de Akhisar’da bulunmaktadýr. Bu nedenle bölge inanç turizmi açýsýndan oldukça önemli bir lokasyonda yer almaktadýr.
Bu çalýþmada Akhisar’ýn kent merkezinde bulunan ve Kentsel Sit Alaný içerisinde yer alan tarihi konut dokusu incelenmiþ olup bu dokunun belgelenmesi için çalýþmalar yapýlmýþtýr. Konut dokusunun korunmasý ve modern kentle bütünleþmesi için öneriler geliþtirilmiþtir. Çalýþmanýn amacý Akhisar kent merkezinde bulunan Kentsel Sit Alanýn yer alan konutlardan yola çýkarak kentin kültürel mirasýný ve tarihsel geçmiþini ortaya koyarak kent bilincini oluþturmak ve süreç içerisinde yok olan orijinalliðini yitiren kültürel deðerleri kente yeniden kazandýrmaktýr. Ayrýca kentsel belleðin izleri üzerinden Akhisar geleneksel konutlarýný yeniden ele alarak kaybedilen veya kaybedilecek olan kültürel mirasýmýzý kentin mimari kimliði ýþýðýnda deðerlendirerek tarihi dokuyu korumak konusunda önemli bir altlýk oluþturmaktýr. Bu nedenle Kentsel Sit Alanýnda kalan yapýlar hakkýnda bilgi içeren; kitap, dergi, yayýn, proje, eski fotoðraf, harita vb. eþliðinde yerinde incelemelerde bulunularak doku analizleri yapýlmýþ, seçilen konutlar yapýldýklarý dönemleri ve plan tipolojilerine göre ayrýlmýþ, yapýldýklarý malzemeler, kat yükseklikleri ve cephe proporsiyonlarý belirlenerek yapýlarýn son halleri fotoðraf, rölöve ve mevcut durum fiþleri ile Kentsel Sit haritasý üzerine iþlenerek belgelenmiþtir. Bu þekilde Akhisar geleneksel konutlarýnýn tarihsel geliþim süreci kayýt altýna almýþ olduðumuz bu çalýþma koruma ve kentsel belleðin izlerini taþýma konusunda önemli bir arþiv niteliði taþýmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Akhisar, Geleneksel Evler, Kültürel Miras, Konut Tipolojisi
Abstract:Akhisar, a town in the city of Manisa, has a long history dating back to prehistoric times. It has been under the rule of Hitties, Acadians, Lidians, Romans, Byzantium, Saruhan, and Ottoman Empire. It has been an important cultural and trade center due to its strategic position being on Ýstanbul-Ýzmir highway and thus being on the road network on western Anatolia. It has been for example, one of the major Lydian metropolises where the money was first used with its established guild system. It is one of the cities whose name is included in the Bible where the first Christian churches are located: Ephesos (Selçuk), Smyrna (Ýzmir), Pergamon (Bergama), Sardes (Salihli), Philadelphia (Alaþehir-Manisa), Laodikea (Denizli), and Thyateira (Akhisar). As such the city has been one of the important religious sites that have been visited by Christians.
In this study, the focus will be on the traditional houses that are located in the city center and are part of the city’s protected area. The first and secondary written sources related to the city history and architecture are examined as well as on site visits to the houses are conducted. A documentation of the houses is conducted and a typology of Akhisar traditional houses is established accordingly. The aim is to provide a comprehensive documentation of the houses that have been neglected until now. The study is expected to be a base for future studies related to housing in Akhisar as well as to be a contribution to city’s cultural heritage.
Keywords: Akhisar, traditional houses, Akhisar traditional houses, cultural heritage, house typology
Anahtar Kelimeler: Akhisar, Geleneksel Evler, Kültürel Miras, Konut Tipolojisi
|
